การศึกษาปัจจัยความสำเร็จการจัดการพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นล้านนาเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม

ผู้แต่ง

  • รัศมี อัจฉริยไพศาลกุล มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาปัจจัยความสำเร็จของพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นล้านนา 2)เพื่อส่งเสริมผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและกลยุทธ์การตลาดมิติของผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม 3)  เพื่อนำเสนอแนวทางการพัฒนาและจัดการผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมอย่างยั่งยืน การวิจัยใช้ระเบียบวิธีแบบผสมผสาน (Mixed Methods) โดยการเก็บข้อมูลเชิงปริมาณผ่านแบบสอบถามจากนักท่องเที่ยวจำนวน 384 คน และการวิจัยเชิงคุณภาพผ่านการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้บริหารและบุคลากรของพิพิธภัณฑ์จำนวน 15 คน เครื่องมือวิจัยประกอบด้วยแบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง และแบบสังเกตพฤติกรรม ข้อมูลที่ได้ถูกวิเคราะห์โดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์เนื้อหา

        ผลการวิจัยพบว่าปัจจัยความสำเร็จของการจัดการพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นล้านนามี 10 ปัจจัยหลัก โดยปัจจัยที่มีความสำคัญสูงสุด ได้แก่ การส่งเสริมคุณค่าทางวัฒนธรรม การเพิ่มพูนความรู้และความเข้าใจของนักท่องเที่ยว และประสิทธิภาพของการจัดแสดงนิทรรศการ ตามลำดับ นอกจากนี้ พบว่าแม้พิพิธภัณฑ์จะมีศักยภาพสูงในการเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้และการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม แต่ยังคงมีความท้าทายที่ต้องได้รับการพัฒนาในสามประเด็นหลัก ได้แก่ การพัฒนารูปแบบนิทรรศการและกิจกรรมควรนำเทคโนโลยีดิจิทัล เช่น ความจริงเสริม (AR) และความจริงเสมือน (VR) มาใช้ในการนำเสนอข้อมูล พร้อมทั้งจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมอย่างต่อเนื่องเพื่อสร้างประสบการณ์แบบ "Living Museum"การบริหารจัดการที่มีประสิทธิภาพ ควรปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานภายในพิพิธภัณฑ์ เช่น ป้ายบอกทาง ระบบขนส่ง และสิ่งอำนวยความสะดวก รวมถึงการเสริมสร้างความร่วมมือกับภาครัฐ เอกชน และชุมชนท้องถิ่นเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการดำเนินงาน การใช้
กลยุทธ์การตลาดดิจิทัล ควรเพิ่มการประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อสังคมออนไลน์และแพลตฟอร์มดิจิทัล รวมถึงการพัฒนาคอนเทนต์ที่ดึงดูดความสนใจของนักท่องเที่ยว โดยเฉพาะกลุ่มเป้าหมายที่สนใจการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม เป็นแนวทางในการพัฒนาพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นล้านนาให้สามารถตอบสนองต่อแนวโน้มของการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและเป็นแหล่งเรียนรู้ที่ยั่งยืนในอนาคต

เอกสารอ้างอิง

โดม ไกรปกรณ์. (2557). คุ้มหลวงและเวียงแก้วของเจ้าเชียงใหม่ในสมัยรัชกาลที่ 5: เรื่องราวที่ไม่ถูกเล่าถึงใน

พงศาวดารสยามและร่องรอยที่พบในหลักฐานอื่น. วารสารหน้าจั่ว: ว่าด้วยประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมและสถาปัตยกรรมไทย, 10(1), 10-25.

ทัศนัย บูรณุปกรณ์ (2559). พิพิธภัณฑ์พื้นถิ่นล้านนา เล่าขานอดีตถึงปัจจุบันเมืองเชียงใหม่. สืบค้นเมื่อ 9

มีนาคม 2567, จาก http://www.topchiangmai.com/trip/lanna-folklife-museum/

เทิดชาย ช่วยบำรุง. (2551). การท่องเที่ยวเชิงศิลปวัฒนธรรม: จุดเปลี่ยนอันดามันสู่ความยั่งยืน. กรุงเทพฯ:

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).

ปนัดดา โตคำนุช. (2558). การศึกษาเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพมรดกวัฒนธรรมชุมชนวัดเกตให้เป็นพิพิธภัณฑ์มีชีวิต

เพื่อการเรียนรู้และท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของเมืองเชียงใหม่. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต

(สาขาวิชาการจัดการศิลปะและวัฒนธรรม), บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

พรทิพย์ กิจเจริญไพศาล. (2553). การศึกษาทรัพยากรท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของชุมชนชาวมอญเพื่อส่งเสริม

การท่องเที่ยวเชิงนิเวศในจังหวัดปทุมธานี. ปริญญานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการวางแผนและการจัดการการท่องเที่ยวเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

พระครูวิมลศิลปกิจ (เรืองฤทธิ์ ธนปญฺโญ) และคณะ. (2555). การศึกษารูปแบบและสภาพแหล่งเรียนรู้ของวัดที่

เป็นแหล่งท่องเที่ยวในจังหวัดเชียงราย. เชียงราย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตพะเยา.

พิชญ์ดนู ภู่ทอง. (2558). รูปแบบในการดำเนินกิจการ และกลยุทธ์การตลาดของพิพิธภัณฑ์แบทแคท มิวเซียม

แอนด์ ทอยส์ ไทยแลนด์. วิทยานิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยศิลปากร.

ภัทรา แจ้งใจเจริญ. (2558). การจัดการการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม: กรณีศึกษา ชุมชนโอหงิมาจิ หมู่บ้านชิ

ราคาว่าโก จังหวัดกิฟุ ประเทศญี่ปุ่น. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาญี่ปุ่นศึกษา, คณะศิลปศาสตร์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) (2562). พิพิธภัณฑ์ในประเทศไทยออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 12 มีนาคม

, จาก https://db.sac.or.th/museum/

Lehn, D. V. (2005). Accounting for new technology in museum exhibition. International Journal

of Arts Management, 7(3), 11-21.

McKercher, B., & du Cros, H. (2002). Cultural tourism: The partnership between tourism and

cultural heritage management. New York: The Haworth Hospitality Press.

Hooper-Greenhill, E. (2007). Museums and education: Purpose, pedagogy and performance.

Routledge.

ICOM. (2019). Museums, sustainability and climate action. International Council of Museums.

Kotler, P., Bowen, J. T., & Makens, J. C. (2017). Marketing for hospitality and tourism (7th ed.).

Pearson.

UNESCO. (2015). World heritage and sustainable development. UNESCO Publishing.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

25-12-2025

รูปแบบการอ้างอิง

อัจฉริยไพศาลกุล ร. (2025). การศึกษาปัจจัยความสำเร็จการจัดการพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นล้านนาเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม. สหศาสตร์: วารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 25(1), 39–51. สืบค้น จาก https://so02.tci-thaijo.org/index.php/sahasart/article/view/277907

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย