Right in Marriage of Gender Diverse Peoples : Study of Marriage Problems On The Civil and Commercial Code Section 1448 And The Protection by Constitutional Court

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้  มุ่งศึกษาถึงปัญหาที่เกี่ยวข้องกับสิทธิในการสมรสของบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศ 
ในประเด็นปัญหาเกี่ยวกับการไม่มีกฎหมายรับรองและคุ้มครองสิทธิในการสมรสของบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศ  ปัญหาเกี่ยวกับรูปแบบในการรับรองสิทธิดังกล่าว  และปัญหาเกี่ยวกับหน่วยงานผู้มีหน้าที่ในการตรา
หรือแก้ไขกฎหมายที่เกี่ยวข้องเพื่อให้เกิดความคุ้มครองสิทธิในการสมรสของบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศ  โดยจะทำการศึกษาจากกฎหมายที่เกี่ยวข้องในประเทศไทย  โดยเฉพาะประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ 
มาตรา  1448  รวมถึงคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญไทยที่เล็งเห็นถึงความสำคัญในเรื่องดังกล่าว  วิเคราะห์เปรียบเทียบกับกฎหมายและกรณีศึกษาของต่างประเทศ

          จากการศึกษาพบว่า  ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์  มาตรา  1448  ที่บัญญัติว่า  “การสมรสจะทำได้เมื่อชายและหญิงมีอายุสิบเจ็ดปีบริบูรณ์แล้ว  ...”  เป็นบทบัญญัติที่ใช้บังคับมาเป็นเวลาช้านาน  เกิดความไม่สอดคล้องกับบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญโดยถือเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศที่มุ่งคุ้มครองความเสมอภาคของบุคคล 
ไม่เท่าทันกับสนธิสัญญาระหว่างประเทศซึ่งได้ให้การรับรองและคุ้มครองสิทธิในการสมรสซึ่งถือสิทธิมนุษยชนประการหนึ่ง  รวมถึงยังไม่ตอบโจทย์กับสภาพของสังคมที่เกิดความเปลี่ยนแปลงไปตามกาลสมัย  จึงก่อให้เกิดความไม่เท่าเทียมในสังคม  กระทบต่อสิทธิของบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศในการชีวิตคู่ร่วมกันโดยปริยาย  และทำให้เกิดช่องว่างในการบังคับใช้กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสิทธิในการสมรสของบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศตามมา  ต่อมาศาลรัฐธรรมนูญซึ่งเป็นองค์กรที่มีบทบาทและหน้าที่โดยตรงในการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ
ของประชาชน  ได้คำนึงถึงและให้ความสำคัญกับปัญหาของกลุ่มบุคคลดังกล่าว  จึงมีข้อแนะนำให้รัฐสภา  คณะรัฐมนตรี  และหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องสมควรพิจารณาดำเนินการตรากฎหมายเพื่อรับรองสิทธิและหน้าที่ของบุคคลผู้มีความหลากหลายทางเพศอย่างเหมาะสมต่อไป

          ดังนั้น  จึงเห็นควรให้มีการตราหรือแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายให้บุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศได้รับ
การคุ้มครองทางกฎหมายเฉกเช่นเดียวกับการสมรสของชายและหญิง  เพื่อให้เกิดความสอดคล้องกับบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ  และกฎหมายในลำดับรองลงมา  เพื่อให้กฎหมายสามารถให้การรับรองและคุ้มครองสิทธิ
ในการสมรสของบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศได้อย่างเหมาะสมและตรงตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ
แห่งราชอาณาจักรไทยในปัจจุบัน  รวมถึงสอดคล้องกับคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญซึ่งได้ข้อแนะนำไว้