การพัฒนาสมรรถนะพระสอนศีลธรรมบนฐานองค์ความรู้ในศตวรรษที่ 21 อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยมีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อวิเคราะห์สมรรถนะการสอนของพระสอนศีลธรรมบนฐานองค์ความรู้ในศตวรรษที่ 21 2) เพื่อสร้างกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะพระสอนศีลธรรม และ 3) เพื่อประเมินการเปลี่ยนแปลงการเรียนการสอนของพระสอนศีลธรรม ในอำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพร่วมกับการวิจัยเชิงปฏิบัติการ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามสมรรถนะการสอน แบบสัมภาษณ์เชิงลึก แบบสังเกตพฤติกรรมการจัดการเรียนรู้ แบบสะท้อนผล แบบประเมินความเหมาะสมของกิจกรรม แผนการจัดกิจกรรม และแผนการสอน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ซึ่งมีประสบการณ์ในการสอนธรรมะในโรงเรียนระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษา มีประสบการณ์การสอนธรรมะไม่น้อยกว่า 2 ปี จำนวน 15 รูป ในการวิเคราะห์ข้อมูลใช้การวิเคราะห์เชิงพรรณนาและการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า 1) สมรรถนะการสอนของพระสอนศีลธรรมมีความเชี่ยวชาญด้านเนื้อหาธรรมะและการถ่ายทอดหลักธรรมแบบดั้งเดิมเป็นอย่างดี แต่มีข้อจำกัดในด้านการใช้เทคโนโลยี นวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ และการเชื่อมโยงเนื้อหากับชีวิตจริงของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 รวมถึงขาดทักษะด้านการบริหารจัดการพฤติกรรมผู้เรียนและการใช้พุทธจิตวิทยาในชั้นเรียน 2) การสร้างกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะพระสอนศีลธรรม โดยออกแบบและทดลองใช้กิจกรรมพัฒนาสมรรถนะพระสอนศีลธรรม ได้แก่ กิจกรรมศิลปะการสอนธรรมะ กิจกรรมสร้างสื่อธรรมะยุคดิจิทัล กิจกรรมเสริมภาวะผู้นำเชิงพุทธ และกิจกรรมสร้างห้องเรียนธรรมะให้น่าเรียนรู้ และ 3) การเปลี่ยนแปลงการเรียนการสอนของพระสอนศีลธรรมพบพัฒนาการด้านวิชาชีพ การใช้เทคโนโลยี ภาวะผู้นำเชิงพุทธ และการบริหารจัดการห้องเรียน สามารถนำทักษะใหม่ ๆ ไปใช้ในการจัดการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพและสอดคล้องกับบริบทของผู้เรียนยุคใหม่ องค์ความรู้จากการวิจัยได้นำเสนอภายใต้รูปแบบ PĀVANĀ Model ซึ่งเป็นรูปแบบการพัฒนาสมรรถนะพระสอนศีลธรรมในศตวรรษที่ 21 โดยบูรณาการหลักพุทธธรรมกับแนวทางการจัดการเรียนรู้สมัยใหม่