รูปแบบการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ย่านชุมชนเก่าพิจิตร เพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวมิติใหม่ โดยการขับเคลื่อนของเยาวชนแกนนำนักสืบน้อยย้อนรอยประวัติศาสตร์เมืองพิจิตร

ชุติมา มั่นเหมาะ; อัจฉรา ศรีพันธ์; วศิน ปัญญาวุธตระกูล

ผู้แต่ง

ชุติมา มั่นเหมาะ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
อัจฉรา ศรีพันธ์ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
วศิน ปัญญาวุธตระกูล คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

คำสำคัญ:

การท่องเที่ยวมิติใหม่, นักสืบน้อยย้อนรอยประวัติศาสตร์เมืองพิจิตร, ย่านชุมชนเก่าพิจิตร, เยาวชนแกนนำ, รูปแบบการเรียนรู้ประวัติศาสตร์

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มุ่งพัฒนาการท่องเที่ยวมิติใหม่โดยการขับเคลื่อนของเยาวชนแกนนำรุ่นใหม่ที่มีบทบาทสำคัญในการมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นและปลูกฝังจิตสำนึกรักบ้านเกิดอย่างยั่งยืน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างรูปแบบการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ย่านชุมชนเก่าพิจิตรเพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวมิติใหม่ โดยการขับเคลื่อนของเยาวชนแกนนำนักสืบน้อยย้อนรอยประวัติศาสตร์เมืองพิจิตร กลุ่มตัวอย่างเป็นกลุ่มผู้ร่วมภาคีเครือข่ายการวิจัย จำนวน 140 คน โดยใช้การคัดเลือกแบบเจาะจง เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ 1) แบบสังเกตการณ์ 2) แนวคำถามในการสนทนากลุ่ม 3) ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ 4) รูปแบบการเรียนรู้ 5) แบบประเมินภาวะชนบทอย่างเร่งด่วน วิเคราะห์ข้อมูลและตีความข้อมูลโดยการวิเคราะห์และอภิปรายร่วมกันเพื่อหาข้อสรุปตีความและตรวจสอบความถูกต้องตรงประเด็นของผลการวิจัยและคืนข้อมูลสู่ชุมชน

ผลการวิจัยพบว่า 1. กระบวนการสร้างรูปแบบการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ย่านชุมชนเก่าพิจิตรเพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวมิติใหม่ โดยการขับเคลื่อนของเยาวชนแกนนำเมืองพิจิตรพบว่า มีองค์ประกอบสำคัญ 5 ประการ ประกอบด้วย 1) ปรัชญา หลักการ แนวคิดหรือทฤษฎี 2) วัตถุประสงค์ 3) กระบวนการจัดการเรียนรู้และขั้นตอนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 4) การวัดและประเมินผล และ 5) สิ่งแวดล้อมสนับสนุนการเรียนรู้ 2. ผลการสังเคราะห์รูปแบบการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ย่านชุมชนเก่าพิจิตรเพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวมิติใหม่ โดยการขับเคลื่อนของเยาวชนแกนนำนักสืบน้อยย้อนรอยประวัติศาสตร์เมืองพิจิตรพบว่า รูปแบบการเรียนรู้ PAR YOUNG YUEN Learning Model (พายั่งยืน) เป็นรูปแบบการเรียนรู้ที่ใช้กระบวนการสร้างนวัตกรรมเพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวมิติใหม่ ซึ่งได้รับผลการรับรองรูปแบบโดยผู้ทรงคุณวุฒิวิพากษ์ตรวจสอบประเมินให้ข้อเสนอแนะและนำมาปรับปรุง สามารถดำเนินการใน 3 ระบบ ได้แก่ การศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัย โดยเน้นเยาวชนแกนนำในการขับเคลื่อน ซึ่งก่อให้เกิดผลลัพธ์การเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืนสำคัญ คือ การเปลี่ยนแปลงด้านบุคคล การเปลี่ยนแปลงด้านชุมชน และการเปลี่ยนแปลงด้านการท่องเที่ยว อันเป็นเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนโดยเยาวชนจะได้รับความรู้และพัฒนาทักษะกระบวนการคิดวิเคราะห์เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ท้องถิ่นต่อไปเพื่อส่งเสริมความยั่งยืนในด้านสิ่งแวดล้อม สังคม เศรษฐกิจ และกระตุ้นบทบาทของชุมชนเป็นเจ้าของและมีความรู้สึกภูมิใจในแหล่งท่องเที่ยวของตนเอง

เอกสารอ้างอิง

คณะกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ. (2566). แผนพัฒนาการท่องเที่ยวแห่งชาติ ฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2566-2570). กรุงเทพมหานคร: กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา.

ปูรณ์ ขวัญสุวรรณ. (2558). ย่านชุมชนเก่า: นิยาม คุณค่า กลไกการฟื้นฟูสู่ชีวิตประจำวัน. วารสารวิชาการคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ สจล. 20 (1), 1-17.

พฤทธิ์ ศิริบรรณพิทักษ์. (2555). การวิจัยทางการศึกษา: แนวคิดและหลักการ. กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. (2563). โครงการกำหนดขอบเขตพื้นที่เมืองเก่า เมืองเก่าพิจิตร. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงทรัพยากรทางธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.

สำนักงานปลัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. (2563). COVID-19 กับผลกระทบต่อการท่องเที่ยวไทย สถานการณ์การท่องเที่ยวของประเทศไทย ไตรมาส 1/2563. รายงานการวิจัย. สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง.

สำนักงานส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นจังหวัดพิจิตร. (2565). รายงานสรุปผลการดำเนินงานประจำปี 2565. พิจิตร: สำนักงานส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นจังหวัดพิจิตร.

Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. In Richardson, J. G. (ed.). Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. (pp. 241-258). New York: Greenwood.

Brundtland, G. H. (1987). Our Common Future: Report of the World Commission on Environment and Development. Oxford: Oxford University Press.

Goebel, K. et al. (2019). Exploring Participatory Action Research as a Driver for Sustainable Tourism. International Journal of Tourism Research. 22 (4), 425-437.

Kemmis, S. and McTaggart, R. (1988). The Action Research Planner, 3rd ed. Geelong: Deakin University Press.

Kolb, D. A. (1984). Experiential Learning: Experience as the Source of Learning and Development. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.

Mahidol University. (2021). Neo Tourism. Bangkok: College of Management Mahidol University.

Melaville, A., et al. (2006). Community-based Learning: Engaging Students for Success and Citizenship. Washington D.C.: Coalition for Community Schools.