การออกแบบระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมในวัด เพื่อยกระดับเป็นต้นแบบวัดเชิงนิเวศ จังหวัดนครปฐม

บทคัดย่อ

การวิจัยมีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาการออกแบบระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมในวัดยกระดับให้เป็นต้นแบบวัดเชิงนิเวศ จังหวัดนครปฐม 2) เพื่อพัฒนากิจกรรมขับเคลื่อนระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมในวัดยกระดับให้เป็นต้นแบบวัดเชิงนิเวศ จังหวัดนครปฐม 3) เพื่อประเมินระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมในวัดยกระดับให้เป็นต้นแบบวัดเชิงนิเวศ จังหวัดนครปฐม เป็นการวิจัยแบบผสมวิธี ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ คือ พระสงฆ์ คณะกรรมการวัด ผู้นำชุมชน ประชาชนและนักวิชาการด้านสิ่งแวดล้อม โดยการสัมภาษณ์/สนทนากลุ่มย่อย จำนวน 25 คน ใช้แบบสอบถาม/แบบประเมิน เก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่าง 100 คน การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยการหาค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการจำแนกกลุ่ม ตีความและประมวลผลแล้วเขียนนำเสนอเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า 1) ระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อยกระดับเป็นต้นแบบวัดเชิงนิเวศประกอบด้วยการกำหนดนโยบาย การวางแผน การประยุกต์ปฏิบัติ การตรวจสอบและแก้ไข การพิจารณาทบทวน โดยกำหนดทิศทางที่สอดคล้องกับบริบทของวัดและชุมชน แปลงนโยบายสู่แผนงานที่เป็นรูปธรรมบนฐานการมีส่วนร่วม ตรวจสอบประเมินความก้าวหน้าอย่างเป็นระบบ และการทบทวนช่วยให้เกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง 2) การพัฒนากิจกรรมด้านการจัดการขยะ การอนุรักษ์พลังงาน การจัดการน้ำ การอนุรักษ์พื้นที่สีเขียว และการสร้างจิตสำนึกผ่านการบูรณาการหลักพุทธธรรม ปัจจัยแห่งความสำเร็จ คือ ความมุ่งมั่นของผู้นำ การมีส่วนร่วม ระบบการติดตามที่มีประสิทธิภาพ 3) ผลการประเมินพบว่า วัดมีการดำเนินการในภาพรวมอยู่ในระดับมากในด้านนโยบายและด้านการวางแผน การประเมินกิจกรรม GREEN มีการดำเนินงานด้านการจัดการขยะ ห้องสุขา โภชนาการ พลังงาน ส่วนที่ต้องพัฒนา คือ ระบบบำบัดน้ำเสีย สิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับผู้พิการ นวัตกรรมประหยัดพลังงาน ระบบตรวจวัดแสงสว่างและมาตรฐานสุขาภิบาลอาหาร องค์ความรู้ที่ได้จากการวิจัย คือ GREEN TEMPLE Model ระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อยกระดับเป็นวัดเชิงนิเวศ โดยการบูรณาการหลักอปัสเสนธรรม หลักคิดในการตัดสินใจและดำเนินการเพื่อการจัดการสิ่งแวดล้อม หลักสัปปายะ 7 เป้าหมายการพัฒนาสิ่งแวดล้อมในวัด 7 ด้าน