ความไม่มีศาสนา: ข้อเสนอความเชื่ออย่างมีเหตุผลในพระพุทธศาสนาเถรวาท

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอความไม่มีศาสนาจากข้อเสนอทางด้านเหตุผลในพระพุทธศาสนาเถรวาท เป็นการศึกษาด้วยการใช้หนังสือและเอกสารที่เกี่ยวข้อง ผลการศึกษาพบว่า ความไม่มีศาสนาเกิดขึ้นจากการอ้างถึงกลุ่มธรรมชาตินิยมที่มองว่า ทุกอย่างมีหลักธรรมชาติที่โยงกับความจริง เป็นความจริงที่ไม่มีมนุษย์เป็นส่วนหนึ่งในนั้น มองทุกอย่างเป็นนามธรรมที่ทุกอย่างไม่มีพื้นที่ให้ใครเป็นผู้อ้างว่า ตนเองเป็นใหญ่เหนือสิ่งอื่น อีกทั้งยังเกี่ยวข้องกับกลุ่มวิมตินิยมที่มีการตั้งข้อสงสัยต่อความเชื่อที่ถามถึงความรับผิดชอบต่อสิ่งที่ตนเองทำ มากกว่าจะโทษไปที่ส่วนอื่นที่เกินกว่าตนเองจะควบคุมได้ จากหลักการที่ว่ามานี้ พระพุทธศาสนาเถรวาทมองว่า หลักการของความไม่มีศาสนาที่อ้างอิงเอาจากหลักกาลามสูตรที่ไม่ให้เชื่อ ทำให้เกิดการขยายต่อยอดความรู้ที่ไม่ใช่มาจากแหล่งใดแหล่งหนึ่ง อีกทั้งความรู้ยังไม่มีเบ็ดเสร็จเด็ดขาด อาจมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา อีกทั้งหลักการที่อ้างถึงการที่มนุษย์ไม่ใช่เป็นผู้กำหนดการกระทำของตน ทำให้ไม่รับผิดชอบต่อผลที่ตามมาจึงทำให้เกิดความวุ่นวาย พระพุทธศาสนาเถรวาทมองปรากฏการณ์ดังกล่าวว่า เป็นสิ่งที่ต้องปฏิเสธความเชื่อเหล่านี้โดยให้มนุษย์เป็นผู้รับผลของตน อีกทั้งมนุษย์ยังไม่ใช่มีความเหนือชั้นกว่าสิ่งอื่นในธรรมชาติ แต่เป็นอันเดียวกัน มีความเท่าเทียมกันและเสมอกัน องค์ความรู้ใหม่ คือ การอ้างเหตุผลถึงความไม่มีศาสนาในพระพุทธศาสนาเถรวาทปรากฏในมิติของธรรมชาตินิยมและหลักจริยศาสตร์ที่ต้องการให้ทุกคนเท่าเทียมกัน อีกทั้งกลไกทางด้านวิมตินิยมที่เสนอการสร้างองค์ความรู้ทางญาณวิทยาที่ไม่ยึดติดกับแนวทางใดแนวทางหนึ่ง แต่เป็นการแสวงหาจุดร่วมกันของความรู้เหล่านั้น