แนวทางการพัฒนาหนังสือเรียนวิชาสังคมศึกษาเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์สำหรับนักเรียนประถมศึกษาตอนปลาย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอและประเมินแนวทางการพัฒนาหนังสือเรียนวิชาสังคมศึกษาเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์สำหรับนักเรียนประถมศึกษาตอนปลาย โดยใช้รูปแบบการวิจัยและพัฒนา แบ่งเป็น 2 ระยะ ได้แก่ 1) การศึกษาข้อมูลและออกแบบแนวทางการพัฒนาหนังสือเรียนวิชาสังคมศึกษาเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ และ 2) การประเมินแนวทางการพัฒนาหนังสือเรียนโดยผู้ทรงคุณวุฒิ 5 คน เครื่องมือที่ใช้ในงานวิจัย ได้แก่ แบบตรวจสอบคุณภาพแนวทางการพัฒนาหนังสือเรียนวิชาสังคมศึกษาเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์สำหรับนักเรียนประถมศึกษาตอนปลาย วิเคราะห์ข้อมูลโดยการใช้สูตรการคำนวณดัชนีความสอดคล้อง

ผลการวิจัยพบว่า 1) แนวทางการพัฒนาหนังสือเรียนวิชาสังคมศึกษาเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์สำหรับนักเรียนประถมศึกษาตอนปลายประกอบด้วย 4 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นการเตรียม ขั้นการออกแบบ ขั้นการผลิต และขั้นรวบรวมข้อมูลหลังการใช้งาน โดยมีแนวทางการพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ในขั้นการเตรียมและขั้นการออกแบบ 2) ผลการประเมินแนวทางการพัฒนาหนังสือเรียนโดยผู้ทรงคุณวุฒิมีค่า IOC ตั้งแต่ 0.4-0.6 โดยผู้ทรงคุณวุฒิเสนอแนะให้ปรับปรุงรายละเอียดบางขั้นตอนในการจัดทำหนังสือเรียนให้เหมาะสมยิ่งขึ้นก่อนนำไปใช้ในการพัฒนาหนังสือเรียนต่อไป และผลการประเมินแนวทางการตั้งคำถามเพื่อพัฒนาความคิดสร้างสรรค์มีค่า IOC ตั้งแต่ 0.4-0.8 โดยผู้ทรงคุณวุฒิเสนอแนะให้ปรับปรุงรายละเอียดบางตัวอย่างในการตั้งคำถามและการนำเสนอให้เหมาะสมยิ่งขึ้นก่อนนำไปใช้ในการพัฒนาหนังสือเรียน บทความวิจัยนี้ได้องค์ความรู้ด้านกระบวนการพัฒนาหนังสือเรียนวิชาสังคมศึกษาในขั้นการเตรียมและการออกแบบ โดยคำนึงถึงการตั้งคำถามเพื่อฝึกการสังเกต การตั้งคำถามเพื่อส่งเสริมให้เกิดการคิดตามองค์ประกอบของความคิดสร้างสรรค์ การตั้งคำถามเพื่อฝึกการอุปมา รวมถึงการอภิปรายแลกเปลี่ยนประสบการณ์และความคิดเห็นอย่างอิสระปลอดภัย