การวิเคราะห์นวัตกรรมเพื่อให้บริการชุมชนและสังคม: กรณีศึกษาโครงการ 1 คณะ 1 ชุมชนนวัตกรรม มหาวิทยาลัยพะเยา ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 ถึง 2565

ผู้แต่ง

  • วรรณภา ทองแดง คณะรัฐศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา
  • ประยงค์ จันทร์แดง คณะรัฐศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา

คำสำคัญ:

มหาวิทยาลัยรับใช้สังคม, นวัตกรรมการให้บริการชุมชน, 1 คณะ 1 ชุมชนนวัตกรรม, ประสิทธิภาพและประสิทธิผล

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทบทวนผลการให้บริการชุมชนและสังคม วิเคราะห์ประสิทธิภาพและประสิทธิผลของการดำเนินโครงการ 1 คณะ 1 ชุมชนนวัตกรรม ของมหาวิทยาลัยพะเยา ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 ถึง 2565 และนำเสนอแนวทางการปรับปรุงและพัฒนานวัตกรรมการให้บริการชุมชนในอนาคต เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยเก็บข้อมูลจากการศึกษาเอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึก และการสนทนากลุ่ม ผู้ให้ข้อมูลสำคัญมี 24 คน คือ (1) หัวหน้าโครงการจาก 6 คณะ รวม 6 คน และ (2) สมาชิกโครงการที่เข้าร่วมทำงานกับมหาวิทยาลัยพะเยา ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 ถึง 2565 จาก 6 โครงการ โครงการละ 3 คน รวม 18 คน

ผลการวิจัยพบว่า มหาวิทยาลัยพะเยามีการบูรณาการพันธกิจ 4 ด้าน คือ การบริการวิชาการ การเรียนการสอน การวิจัย และการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม เข้ากับโครงการ 1 คณะ 1 ชุมชนนวัตกรรมได้อย่างลงตัวและกลมกลืนมากขึ้น จึงทำให้เกิดการปรับเปลี่ยนมโนทัศน์ในการทำงาน ทั้งจากฝ่ายผู้ปฏิบัติงานของมหาวิทยาลัยที่พยายามปรับแนวทางการทำงานให้สอดคล้องกันทั้ง 3 ส่วน ตั้งแต่นโยบายมหาวิทยาลัย ความรู้และความเชี่ยวชาญของนักวิจัย และบริบทของชุมชน ในขณะที่ฝ่ายชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการวางแผนและลงมือพัฒนาชุมชนของตนเอง โดยภาพรวมของการขับเคลื่อนโครงการประสบความสำเร็จมากขึ้นตามลำดับ สำหรับข้อเสนอแนะจากการวิจัย คือ การสร้างความต่อเนื่องในการดำเนินนโยบาย การสร้างบรรยากาศของความร่วมมือ การสนับสนุนงบประมาณ และการพัฒนาศูนย์พัฒนาและคลังข้อมูลชุมชนนวัตกรรมเพื่อให้คำปรึกษาและเผยแพร่ผลการดำเนินงาน ส่วนองค์ความรู้ที่ได้จากการวิจัย คือ กระบวนการสร้างนวัตกรรมทางสังคมที่ต้องประกอบด้วย 4 ขั้นตอน คือ (1) การระบุความต้องการ ปัญหา ความท้าทายของชุมชนที่สอดคล้องกับประเด็นการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน (2) การพัฒนาระบบนิเวศชุมชนเพื่อสนับสนุนการพัฒนานวัตกรรมทางสังคม (3) การเสริมพลังทางสังคมที่มีส่วนร่วมจากทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง และ (4) การถอดบทเรียนเพื่อสรุปแนวทางการพัฒนาชุมชนบนฐานการประสานความร่วมมือ

References

กองบริหารงานวิจัย มหาวิทยาลัยพะเยา. (2565). 1 คณะ 1 สัญลักษณ์ความสำเร็จ. พะเยา: ห้างหุ้นส่วนจำกัด เอส.เอ.กราฟฟิค ฟิล์ม.

ณัฐวัชร จันทโรธรณ์ และพงษ์ศักดิ์ พัวพรพงษ์. (2563). ประสิทธิผลขององค์การ. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยนอร์ทกรุงเทพ. 9 (2), 1-9.

พินิจ ดวงจินดา และสุธาสินี บุญญาพิทักษ์. (2562). บทบาทของมหาวิทยาลัยทักษิณด้านการวิจัยรับใช้สังคมในทัศนคติของผู้บริหาร. วารสารปาริชาต มหาวิทยาลัยทักษิณ. 31 (3), 145-154.

วรญา จตุพัฒน์รังสี และอภิชาติ ลิ้มเมธี. (2565). ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จของโครงการนวัตกรรมระบบเฝ้าระวังโรคติดต่อของชุมชนท้องถิ่นแบบบูรณาการ. วารสารสหวิทยาการวิจัย: ฉบับบัณฑิตศึกษา. 11 (2), 226-237.

วิจิตร ศรีสะอ้าน. (ม.ป.ป.). PowerPoint Presentation เรื่องบทบาทของสมาคมพันธกิจสัมพันธ์มหาวิทยาลัยกับสังคม. สืบค้นเมื่อ 28 กรกฎาคม 2566, จาก https://shorturl.asia/dQA6C

สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ. (2562). นวัตกรรมเพื่ออนาคต. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ.

สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. (26 กุมภาพันธ์ 2561). นวัตกรรม. สืบค้นเมื่อ 29 กรกฎาคม 2566, จาก https://www.facebook.com/photo/?fbid=1771052446286176&set=a.1763649370359817

Ardill, N. (2022). Social Innovation Process in the Production of Urban Spaces. In Growing Food in Cities: Social Innovation Strategies for Sustainable Development. (pp. 41-50). Cham: Springer.

Drucker, P. F. (2020). Peter F. Drucker on Management Essentials. Brighton: Harvard Business Review Press.

Koekkoek, A., et al. (2021). Unraveling University-community Engagement: A Literature Review. Journal of Higher Education Outreach and Engagement. 25 (1), 3-24.

Kupriyanova, V., et al. (2020). Autonomy, Efficiency, and Effectiveness-opportunities for Higher Education: A Pilot Study. In Curai, A., et al. (eds.). European Higher Education Area: Challenges for a New Decade. (pp. 437–453). Cham: Springer.

Nelson, R. E. (2021). Developing Evaluable Principles for Community-university Partnerships. Journal of Community Engagement and Scholarship. 14 (1), 1-19.

วารสารบัณฑิตแสงโคมคำ #JSBS

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2025-03-15

How to Cite

ทองแดง ว., & จันทร์แดง ป. (2025). การวิเคราะห์นวัตกรรมเพื่อให้บริการชุมชนและสังคม: กรณีศึกษาโครงการ 1 คณะ 1 ชุมชนนวัตกรรม มหาวิทยาลัยพะเยา ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 ถึง 2565 . วารสารบัณฑิตแสงโคมคำ, 10(1), 1–18. สืบค้น จาก https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jsbs/article/view/273203