การพัฒนาเส้นทางท่องเที่ยวบนความหลากหลายทางชีวภาพเพื่อยกระดับเศรษฐกิจชุมชน: บ้านน้ำเกี๋ยน อำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาบริบทและประเมินศักยภาพแหล่งท่องเที่ยวบนความหลากหลายทางชีวภาพ 2) ศึกษาความต้องการของนักท่องเที่ยวชาวไทยในการท่องเที่ยวบนความหลากหลายทางชีวภาพ และ 3) เสนอเส้นทางการท่องเที่ยวบนความหลากหลายทางชีวภาพบ้านน้ำเกี๋ยน อำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน เพื่อยกระดับการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชน เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี ผู้ให้ข้อมูลสำคัญสำหรับการวิจัยเชิงคุณภาพมี 2 กลุ่ม คือ กลุ่มคนในพื้นที่ จำนวน 30 คน กลุ่มผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 3 คน โดยการเลือกแบบเจาะจง ส่วนกลุ่มเป้าหมายสำหรับการวิจัยเชิงปริมาณ คือ กลุ่มนักท่องเที่ยวชาวไทยในชุมชนบ้านน้ำเกี๋ยน จำนวน 30 คน โดยการเลือกแบบสะดวก เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วยแบบสัมภาษณ์เชิงลึก แบบประเมินศักยภาพแหล่งท่องเที่ยวบนความหลากหลายทางชีวภาพ แบบสอบถาม และแนวทางการประชุมกลุ่มย่อย จากนั้น วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหาและใช้สถิติวิเคราะห์เชิงบรรยาย คือ ค่าเฉลี่ยและค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน 

ผลการวิจัย พบว่า 1) การท่องเที่ยวส่งผลต่อระบบเศรษฐกิจที่สร้างรายได้แก่ท้องถิ่นและผู้ที่เกี่ยวข้องควบคู่กับการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพร่วมกับนักท่องเที่ยว สำหรับแหล่งท่องเที่ยวของบ้านน้ำเกี๋ยนและในจังหวัดน่านมีศักยภาพต่อการพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวบนฐานความหลากหลายทางชีวภาพในระดับปานกลางถึงสูงมาก 2) ความต้องการของนักท่องเที่ยวชาวไทยในภาพรวม อยู่ในระดับมาก (= 3.50; S.D.=0.68) และ 3) เส้นทางการท่องเที่ยวบนความหลากหลายทางชีวภาพเป็นกลไกให้เกิดการขยายเครือข่ายชุมชนเข้มแข็ง ผลักดันให้เกิดการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรชีวภาพเป็นสินค้าและบริการที่ดึงดูดให้นักท่องเที่ยวเข้ามาเยี่ยมเยือนพื้นที่ในวงกว้าง องค์ความรู้จากการวิจัย คือ การท่องเที่ยวสามารถพึ่งพาทรัพยากรที่มีอยู่ในท้องถิ่นเพื่อก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อชุมชนบนพื้นฐานของการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน และนักท่องเที่ยวยังได้รับความประทับใจ ความต้องการอนุรักษ์ การตระหนักรู้และการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างนักท่องเที่ยวกับชุมชนท่องเที่ยวบนพื้นฐานของทรัพยากรธรรมชาติบนความหลากหลายทางชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่น