การพัฒนานวัตกรรมศิลปะชุมชนจากขยะรีไซเคิลโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน

บทคัดย่อ

งานวิจัยเชิงคุณภาพนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนานวัตกรรมศิลปะชุมชนจากขยะรีไซเคิลโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน และวิเคราะห์รูปแบบนวัตกรรมศิลปะชุมชนจากขยะรีไซเคิลที่เป็นอัตลักษณ์ของชุมชน ศึกษาเอกสาร ปฏิบัติการสร้างสรรค์ศิลปะชุมชนจากขยะรีไซเคิล สนทนากลุ่ม และสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลหลัก จำนวน 40 คน ในพื้นที่บ้านเซี้ยะ อำเภอจุน จังหวัดพะเยา และบ้านโป่ง (สันขี้เหล็ก) อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย การวิเคราะห์ข้อมูลใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหา สรุปสาระสำคัญและนำเสนอแบบเชิงพรรณนา

ผลการวิจัย พบว่า 1) กระบวนการพัฒนานวัตกรรมศิลปะชุมชนจากขยะรีไซเคิล โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ได้แก่ (1) กระบวนการต้นน้ำ เป็นการสำรวจบริบทชุมชน ประชุมสร้างความเข้าใจ ระดมความคิดเห็นเพื่อหาแนวทางสร้างสรรค์ศิลปะชุมชน จัดตั้งนักวิจัยชุมชน และออกแบบศิลปะชุมชน (2) กระบวนการกลางน้ำ เป็นการเตรียมวัสดุอุปกรณ์และปฏิบัติการสร้างสรรค์ศิลปะชุมชน และ (3) กระบวนการปลายน้ำ เป็นการสรุปบทเรียนนักวิจัยชุมชน และสร้างพื้นที่สาธารณะศิลปะชุมชน โดยจัดแสดงผลงานนวัตกรรมศิลปะชุมชนจากขยะรีไซเคิล ประติมากรรมและผลิตภัณฑ์กังหันดอกขี้เหล็ก และประติมากรรมนกยูง  2) รูปแบบของนวัตกรรมศิลปะชุมชนจากขยะรีไซเคิล ได้แก่ รูปแบบที่สะท้อนลักษณ์ของชุมชนท้องถิ่น รูปแบบที่สะท้อนงานศิลปะแบบพื้นบ้าน รูปแบบที่สะท้อนปฏิสัมพันธ์ระหว่างคนกับสิ่งแวดล้อม และรูปแบบที่สะท้อนจิตสำนึกสาธารณะในการนำวัสดุเหลือใช้มาใช้ประโยชน์ใหม่ องค์ความรู้จากการวิจัยพบว่า การสร้างสรรค์นวัตกรรมศิลปะชุมชนจากขยะรีไซเคิล เป็นกระบวนการสร้างสรรค์งานศิลปะชุมชนอย่างมีส่วนร่วมที่เกิดจากองค์ประกอบที่สัมพันธ์กันของชุมชน ศิลปิน สิ่งแวดล้อมและสังคม