ธรรมชะลอวัย: กระบวนการส่งเสริมคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในชุมชนยายชา อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1. เพื่อศึกษาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในชุมชน 2. เพื่อพัฒนากระบวนการส่งเสริมคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในชุมชนตามหลักพระพุทธศาสนา 3. เพื่อนำเสนอกระบวนการส่งเสริมคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในชุมชน ตามหลักพระพุทธศาสนา เป็นการวิจัยเชิงสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่มเฉพาะ และการสังเกตพฤติกรรมกลุ่มผู้สูงอายุในชุมชนยายชา จากนั้น วิเคราะห์เนื้อหาแล้วเขียนบรรยายเชิงพรรณนา

ผลการวิจัย พบว่า 1. คุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในชุมชนยายชามีชีวิตความเป็นอยู่และสุขภาพจิตดี มีความรู้ความเข้าใจสิ่งต่าง ๆ ตามสภาพความเป็นจริงที่เป็นอยู่ในเกณฑ์ดี 2. การพัฒนากระบวนการส่งเสริมคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในชุมชน ด้วยการนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา คือ ภาวนา 4 และอิทธิบาท 4 มาช่วยในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุทั้ง 4 ด้าน 3. กระบวนการส่งเสริมคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในชุมชนยายชา ตามหลักพระพุทธศาสนาพบว่า ผู้สูงอายุในชุมชนร่วมกันทำกิจกรรมแบบมีส่วนร่วม โดยจัดควบคู่กับหลักธรรมและหลักปฏิบัติทางพระพุทธศาสนา องค์ความรู้จากการวิจัย คือ 1. การใช้หลักภาวนา 4 ในกระบวนการพัฒนาควบคู่กับการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุทั้ง 4 ด้าน คือ สุขภาพ สังคม จิตและปัญญา 2. การใช้หลักอิทธิบาท 4 ได้แก่ ฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา 3. การเน้นพัฒนาการของผู้สูงอายุแต่ละกลุ่ม โดยกลุ่มผู้สูงอายุติดสังคมใช้หลักภาวนาครบทั้ง 4 ข้อ กลุ่มผู้สูงอายุติดบ้านใช้หลักภาวนาในข้อกาย จิตและปัญญา กลุ่มผู้สูงอายุติดเตียงใช้หลักภาวนาข้อกายและจิต