พระสงฆ์กับการส่งเสริมประชาธิปไตยหรือทำลายความเป็นกลาง

บทคัดย่อ

          พระสงฆ์ คือ สาวกของพระพุทธเจ้า เป็นนักบวชในพระพุทธศาสนา ซึ่งมีสิทธิและหน้าที่ตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ แต่ไม่มีสิทธิออกเสียงในการเลือก และไม่ควรยุ่งเกี่ยวกับการเมือง แต่จากการศึกษาพระธรรมวินัย พระจริยาวัตรของพระพุทธองค์ และการมีส่วนร่วมในเหตุการณ์ทางการเมืองของพระสงฆ์ในอดีต พอจะประมวลหลักการแสดงเสรีภาพทางการเมืองของพระสงฆ์ ดังนี้ 1. พระสงฆ์มีเสรีภาพที่จะแสดงออกทางการเมืองได้ เพราะพระธรรมวินัยไม่ได้ห้ามเอาไว้ 2. การแสดงออกทางการเมืองนี้ไม่รวมถึงการแสดงความคิดเห็น มีส่วนร่วม หรือเกี่ยวข้องทางใดทางหนึ่งในเรื่องการศึกสงคราม 3. การแสดงออกทางการเมืองของพระสงฆ์ควรแสดงออกเท่าที่จำเป็นภายใต้ขอบเขตของพระธรรมวินัย 4. การที่พระสงฆ์นิ่งเฉยต่อเหตุการณ์ที่ควรออกมาคัดค้าน หรือไม่สนับสนุนสิ่งที่ถูกต้องดีงามถือว่า เป็นสิ่งที่ควรตำหนิได้ หากอยู่ในวิสัยที่จะสามารถทำได้ 5. การแสดงออกทางการเมืองของพระสงฆ์ต้องยึดหลักการที่ว่า “เพื่อประโยชน์และความสุขของคนเป็นจำนวนมาก เพื่ออนุเคราะห์ จะประกาศพรหมจรรย์อันมีความงามทั้งเบื้องต้น ท่ามกลางและที่สุด” โดยการดำรงตนเป็นกลางต่อทุกฝ่าย ยึดธรรมะ คือ ความถูกต้องดีงามเป็นที่ตั้ง

          พระสงฆ์กับการเมืองจึงควรเกี่ยวเนื่องกันในภาวะที่เหมาะสม จึงจะทำให้พระสงฆ์สามารถบำเพ็ญสมณธรรมได้สะดวกโดยมุ่งหมายที่เสรีภาพทางใจเป็นสำคัญ แต่ในขณะเดียวกันพระสงฆ์ก็ยังสามารถบำเพ็ญประโยชน์เพื่อสังคมได้ด้วย ดังนั้น เพื่อความเป็นกลางและรักษาความยุติธรรม พระสงฆ์จึงต้องอยู่เหนือการเมือง ไม่ควรยุ่งกับการเมือง เมื่อใดพระสงฆ์ยุ่งกับการเมือง เมื่อนั้นความตรงกันข้ามก็จะบังเกิดขึ้นในพระสงฆ์ทันที