ผ้าทอที่ใช้ในพระพุทธศาสนาของชาวไทลื้อเชียงคำ

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาคติความเชื่อเรื่องผ้าทอในพระพุทธศาสนา รูปแบบผ้าทอที่ใช้ในพระพุทธศาสนาของชาวไทลื้อเชียงคำ และความเชื่อเรื่องผ้าทอที่ใช้ในพระพุทธศาสนาของชาวไทลื้อเชียงคำ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงเอกสารและเชิงคุณภาพ ซึ่งได้ค้นคว้าจากข้อมูลปฐมภูมิ คือ พระไตรปิฎก และข้อมูลทุติยภูมิ คือ เอกสารบทความวิชาการ หนังสือ ตำรา เป็นต้น นอกจากนี้ ได้เก็บข้อมูลด้วยการถ่ายภาพ สัมภาษณ์เชิงลึก สนทนากลุ่มจากกลุ่มตัวอย่างที่เชี่ยวชาญผ้าทอไทลื้อ คือ พระภิกษุ สามเณร ปู่อาจารย์ ผู้อาวุโส ช่างทอ กลุ่มละ 5 รูป/คน ในพื้นที่ 10 หมู่บ้าน จำนวน 4 ตำบล

          ผลการวิจัยพบว่า ผ้าทอที่ปรากฏในพระไตรปิฎกมี 5 ลักษณะ คือ ผ้าที่บอกวัสดุใช้ทอ ผ้าที่บอกแหล่งที่มา ผ้าที่พระภิกษุใช้นุ่งห่ม ผ้าบริขารใช้สอยของพระภิกษุ และผ้าถวายเป็นเครื่องสักการะ ส่วนรูปแบบผ้าทอที่ใช้ในพระพุทธศาสนาของชาวไทลื้อมี 5 ประเภท คือ ผ้าทอสำหรับพระพุทธ ผ้าทอสำหรับพระธรรม ผ้าทอสำหรับพระสงฆ์ ผ้าทอสำหรับเป็นเครื่องสักการะ และผ้าทออื่น ๆ เช่น ผ้าปกหน้าพระเจ้า ในด้านความเชื่อเรื่องผ้าทอที่ใช้ในพระพุทธศาสนาพบว่า มีความเกี่ยวข้องกับศรัทธาในพระรัตนตรัยว่า เป็นที่พึ่งอย่างแท้จริง ซึ่งสะท้อนมาจากผ้าที่สร้างขึ้นเพื่อถวายเป็นพุทธบูชา ธรรมบูชา และสังฆบูชา ผนวกเข้ากับความเชื่อเรื่องการให้ทาน อันถือเป็นการสร้างและสั่งสมบุญกุศลให้แก่ตนเอง และเรื่องการอุทิศบุญกุศลแก่ญาติพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้ว ซึ่งเป็นคติความเชื่อทางพระพุทธศาสนาที่ยังคงมีอิทธิพลต่อชาวไทลื้อเชียงคำตราบเท่าปัจจุบัน