การพัฒนาและเสริมสร้างสุขภาวะผู้สูงอายุตามแนวพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

          การวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์การพัฒนาและการเสริมสร้างสุขภาวะผู้สูงอายุตามแนวพระพุทธศาสนาในจังหวัดพะเยา เพื่อวิเคราะห์องค์ความรู้ วิถีปฏิบัติตามแนวพระพุทธศาสนาและวิถีวัฒนธรรมชุมชนในการเสริมสร้างสุขภาวะผู้สูงอายุในจังหวัดพะเยา และเพื่อวิเคราะห์นโยบาย กลไก กระบวนการและเครือข่ายการเสริมสร้างผู้สูงอายุ การวิจัยนี้เป็นเชิงคุณภาพ โดยใช้แหล่งข้อมูลจากเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และลงพื้นที่เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึกและการสนทนากลุ่ม  

          ผลการวิจัยพบว่า ประการแรก การพัฒนาและการเสริมสร้างสุขภาวะผู้สูงอายุตามแนวพระพุทธศาสนา ได้แบ่งผู้สูงอายุเป็น 4 กลุ่ม คือ 1. ผู้สูงอายุที่สามารถช่วยเหลือตัวเอง 2. ผู้สูงอายุที่ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ เรียกว่า ภาวะติดเตียง 3. ผู้สูงอายุที่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้แต่ติดบ้าน 4. ผู้สูงอายุที่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้แต่ติดสังคม และใช้หลักสัทธรรม 3 เป็นกลไกในการพัฒนาและเสริมสร้างสุขภาวะ ประการที่สอง องค์ความรู้และวิถีปฏิบัติตามแนวพระพุทธศาสนาและวิถีวัฒนธรรมชุมชน ได้ใช้หลัก 5 อ. และ 1 ศ. รวมถึงการพัฒนาและเสริมสร้างสุขภาวะใน 4 ด้าน ประการที่สาม นโยบาย กลไก กระบวนการและเครือข่ายการเสริมสร้างผู้สูงอายุ มีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นกำหนดนโยบายให้สอดคล้องกับพันธกิจ เป้าประสงค์ในการพัฒนาหรือยุทธศาสตร์ของหน่วยงาน นั่นคือ ยุทธศาสตร์ที่ 2 การพัฒนาสังคม การศึกษาและวัฒนธรรม ส่วนกลไกพัฒนามีหน่วยงานได้จัดทำแผนยุทธศาสตร์การพัฒนา เช่น สำนักปลัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด กองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม มีคณะกรรมการบริหาร มีกองทุนและโครงการที่เกี่ยวกับการเสริมสร้างสุขภาวะผู้สูงอายุ เช่น กองทุนฟื้นฟูสมรรถภาพ ศูนย์ฟื้นฟูสุขภาพชุมชนด้านการพัฒนาศักยภาพคนพิการ ผู้สูงอายุ และมีเครือข่าย เช่น โรงเรียนผู้สูงอายุ ส่วนกระบวนการดำเนินงานมีการแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงานจนถึงการรายงานผลการดำเนินงานโครงการ โดยมีทรัพยากรในการบริหารจัดการแบบ 4Ms คือ บุคคล งบประมาณ การบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมและวัสดุอุปกรณ์