สาระคุณค่าและความงามที่ปรากฏในกัณฑ์หิมพานต์ แห่งเวสสันดรชาดก

บทคัดย่อ

มหาเวสสันดรชาดกเป็นเรื่องราวของพระโพธิสัตว์ เมื่อเสวยพระชาติเป็นพระพธิสัตว์เวสสันดร
เป็นชาดกเรื่องสุดท้ายในจำนวน 547 และนับเป็นพระชาติที่ 10 ในทศชาติชาดก ซึ่งมีเนื้อความปรากฏ
อยู่ในพระไตรปิฎก เล่มที่ 28 ชาดกเรื่องนี้มีความมุ่งหมายที่จะแสดงให้เห็นถึงการบำเพ็ญทานบารมีของ
พระโพธิสัตว์ กัณฑ์ที่ 2 หิมพานต์ มี 134 พระคาถา ว่าด้วยเรื่องราวของพระเวสสันดรบริจาคทานช้าง
ปัจจัยนาคแก่ชาวกลิงคราษฎร์ จึงเนรเทศพระเวสสันดรออกนอกพระนคร ซึ่งในกัณฑ์นี้ปรากฎหลัก
จริยธรรมอยู่ 3 ประการ คือ 1) หลักการให้ทาน 2) หลักสังคหวัตถุ และ 3) หลักอธิปไตย และเกิดคุณค่า
แก่ตนเองและสังคม ใน 4 ด้าน คือ 1) คุณค่าด้านร่างกาย 2) คุณค่าด้านจิตใจ 3) คุณค่าด้านสังคม และ
4) คุณค่าด้านประเพณีและวัฒนธรรม ทั้งนี้ยังก่อให้เกิดความงามตามนัยยะทางพระพุทธศาสนาใน 2 มิติ
คือ ความงามในมิติทางโลก คือการมองความงามทางวัตถุไม่มีจริง หรือจะกล่าวสั้น ๆ ว่าไม่จริง จึงเป็นสิ่ง
ที่ไม่มีคุณค่าหรือไม่มีประโยชน์ต่อชีวิตและความงามในมิติทางธรรมความงามของธรรมเป็นปรากฏการณ์
ทางความงามของธรรม จึงมีความเป็นสากลทุกคนรู้และสัมผัสได้ตรงเหมือนกันสะท้อนให้เห็นถึงลักษณะ
ของการเป็นผู้มีธรรม และสะท้อนออกภายนอกได้อย่างชัดเจน และความงามในมิตินี้เป็นเหตุให้เกิด
ประโยชน์สูงสุด