การวิเคราะห์พุทธจริยศาสตร์ในประเพณีบุญซำฮะ ของตำบลป่าหวายนั่ง อำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิดพุทธจริยศาสตร์ 2) ศึกษาประเพณีบุญซำฮะของตำบลป่าหวายนั่ง อำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น และ 3) ศึกษาวิเคราะห์พุทธจริยศาสตร์ใน
ประเพณีบุญซำฮะของตำบลป่าหวายนั่ง อำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาข้อมูลจากปฐมภูมิและทุติยภูมิ มีผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 30 รูป/คน วิเคราะห์ข้อมูลแบบวิธีพรรณนาตามหลักอุปนัยวิธี
ผลการวิจัยพบว่า
1. พุทธจริยศาสตร์ เป็นหลักการความประพฤติของมนุษย์เกี่ยวกับความดี ชั่ว สิ่งที่ควรทำ ไม่ควรทำ เป็นเกณฑ์มาตรฐานความประพฤติของมนุษย์ในการดำเนินชีวิตเพื่อความดีงาม โดยมีเกณฑ์การตัดสินความดีที่มีพื้นฐานมาจากกุศลมูล (อโลภะ อโทสะ อโมหะ) และความชั่ว มีพื้นฐานมาจากอกุศลมูล
(โลภะ โทสะ โมหะ)โดยมีเป้าหมายสูงสุดคือพระนิพพาน
2. ประเพณีบุญซำฮะ เป็นประเพณีที่สำคัญของตำบลป่าหวายนั่ง ที่ถือเป็นแนวปฏิบัติสืบต่อกันมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน โดยมีความเชื่อว่าเมื่อได้ทำบุญนี้แล้วจะทำให้คน และสัตว์เลี้ยงในหมู่บ้านอยู่เย็นเป็นสุขและเป็นบุญรวมญาติเพื่อการแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อวิญญาณบรรพบุรุษ
3. หลักพุทธจริยศาสตร์ที่พบในประเพณีบุญซำฮะของตำบลป่าหวายนั่ง อำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น ได้แก่ (1) หลักบุญกิริยาวัตถุ 3 (2) หลักเบญจศีล เบญจธรรม (3) หลักกตัญญูกตเวที
(4) หลักสังคหวัตถุ 4 และ5) หลักสาราณียธรรม 6 ซึ่งหลักพุทธจริศาสตร์ดังกล่าวมานี้เป็นหลักปฏิบัติที่แฝงอยู่ในขั้นตอนของพิธีกรรมที่ช่วยส่งเสริมให้เกิดคุณค่าต่อคุณภาพชีวิตของชาวตำบลป่าหวายนั่งทุกคน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎก (ฉบับภาษาไทย). มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
กนกอร สุขุมาลพงษ์. (2551). ฟ้อนนางเทียมในพิธีบุญเลี้ยงบ้าน กรณีศึกษาบ้านกาลึม จังหวัดอุดรธานี. ใน วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชัยวัฒน์ อัตพัฒน์. (2520). จริยศาสตร์. กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
บุญตรี ตาแก้ว (ธนิต). (2545). ธรรมเนียมประเพณีอีสาน. กรุงเทพมหานคร: ส.ธรรมภักดี.
บุญเกิด พิมพ์วรเมธากุล. (2544). ประเพณีอีสานและเกร็ดโบราณคดีไทยอีสาน. ขอนแก่น : ห้างหุ้นส่วนจำกัดโรงพิมพ์คลังนานาวิทยา.
ปรีชา พิณทอง. (2534). ประเพณีโบราณไทยอีสาน. (พิมพ์ครั้งที่ 7). อุบลราชธานี: โรงพิมพ์ศิริธรรมออฟเซ็ท.
พวงพิกุล มัชฌิมา. (2537). บุญข้าวประดับดินและบุญข้าวสากบ้านกุดรัง ตำบลกุดรัง อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม. วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต. บัณฑิต วิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
พระครูสุนทรชัยวัฒน์ (ทวีสุชีโว ตัวประโคน). (2555). การศึกษาวิเคราะห์พุทธจริยศาสตร์ ในคัมภีร์อรรถกถาธรรมบท. ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระครูปลัดสุวัฒนเมธาคุณ (ชัยยันต์ สืบกระพันธ์). (2557). บูรณาการหลักพุทธจริยศาสตร์ในการดำเนินชีวิตของคนไทยในสังคมปัจจุบัน. วารสารสถาบันวิจัยญาณสังวร, 5(1).
พระใบฎีกาสมศักดิ์ ฐิตคุโณ (อินชัน) และคณะ. (2563). การประยุกต์ใช้พุทธจริยศาสตร์เกี่ยวกับความเชื่อศาลพระภูมิเจ้าที่ของชาวพุทธในสังคมไทย. วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 5(5).
พระครูสุนทรชัยวัฒน์ (ทวีสุชีโว -ตัวประโคน). (2555). การศึกษาวิเคราะห์พุทธจริยศาสตร์ ในคัมภีร์อรรถกถาธรรมบท. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต, บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระอธิการถนอม จารุธมฺโม (ทันทะเนตร). (2558). การศึกษาประเพณีการทำบุญเบิกบ้าน ของชาวบ้านโพนสวาง ตำบลโพนงาม อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต, บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลง กรณราชวิทยาลัย.
พระสุขี ชาครธมฺโม (ศรีมาตย์). (2553). ศึกษาวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงของประเพณีฮีตสิบสอง : ศึกษากรณีตำบลเมืองเก่าอำเภอเมืองจังหวัดขอนแก่น,วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต, บัณฑิตวิทยาลัย: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระครูปริยัติวโรทัย (วงศ์จอม). (2557). ศึกษาวิเคราะห์ความเชื่อเรื่องอานิสงส์ของบุญใน สังคมไทย. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต, บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ศรีนวล ศุภานุสนธ์. (2546). ชีวิตที่ดีตามทรรศนะของพุทธจริยศาสตร์. ใน วิทยานิพนธ์อักษรศา สตรมหาบัณฑิต, บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหิดล.
