การพัฒนาจริยธรรมของผู้ประกอบวิชาชีพครู ในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาฬสินธุ์ เขต 1

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน ระหว่างการวิจัยเชิงปริมาณและการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อวิเคราะห์หลักจริยธรรมด้านการครองตน ครองคน และครองงาน ในพระพุทธศาสนาเถรวาท 2) เพื่อพัฒนาจริยธรรมในการครองตน ครองคน และครองงานของผู้ประกอบวิชาชีพครู ในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาฬสินธุ์ เขต 1 และ 3) เพื่อเสนอรูปแบบการพัฒนาจริยธรรมของผู้ประกอบวิชาชีพครู ในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาฬสินธุ์ เขต 1 ประชากรและกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ การวิจัยเชิงปริมาณใช้กลุ่มตัวอย่าง 117 คน โดยการสุ่มแบบเจาะจง ประกอบด้วยศึกษานิเทศก์ จำนวน 9 คน ผู้บริหารโรงเรียน จำนวน 18 คน และครูผู้สอน จำนวน 90 คน การวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้กลุ่มตัวอย่าง 10 คน โดยเลือกจากผู้ทรงคุณวุฒิด้านพระพุทธศาสนา ด้านการศึกษาและผู้บริหารการศึกษา เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์และการสนทนากลุ่ม สถิติที่ใช้ในการวิจัยคือ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ยและค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

          ผลการวิจัยพบว่า

1. หลักจริยธรรมด้านการครองตน ได้แก่ เบญจศีล ฆราวาสธรรม 4 สติสัมปชัญญะ หิริโอตัปปะ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง, ด้านการครองคน ได้แก่ พรหมวิหาร 4 สังคหวัตถุ 4 กัลยาณ-ธรรม 7 และอคติ 4, และด้านการครองงาน ได้แก่ อิทธิบาท 4 โยนิโสมนสิการ สุจริต 3


2. ผลการพัฒนาจริยธรรมจากกลุ่มตัวอย่างชี้ให้เห็นว่าผู้ประกอบวิชาชีพครูมีจริยธรรมในระดับมาก โดยมีคะแนนเฉลี่ย 4.09, ด้านการครองตน การครองคนและครองงาน มีคะแนนเฉลี่ย 4.21, 4.05 และ 4.01 ตามลำดับ


3. รูปแบบการพัฒนาจริยธรรมของผู้ประกอบวิชาชีพครู เรียกว่า DEP Model โดย D = การพัฒนา E = จริยธรรม P = การมีส่วนร่วม เมื่อหลอมรวมสู่การพัฒนาแล้วได้ 3 รูปแบบ คือ 1) รูปแบบด้านการครองตน เป็นรูปแบบที่ผู้ประกอบวิชาชีพครูมีวินัยและความรับผิดชอบ มีคุณธรรม จริยธรรมและจรรยาบรรณวิชาชีพครู ตระหนักในหน้าที่ มีความพอเพียงในการดำรงชีวิต รู้จักประหยัดอดออมลดการกู้ยืมเงิน ปฏิบัติหน้าที่ตามระเบียบของทางราชการ เคารพกฎเกณฑ์ทางสังคม มีธรรมะเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวทางจิตใจ และมีความศรัทธาการปกครองในระบอบประชาธิปไตย 2) รูปแบบด้านการครองคน เป็นรูปแบบที่ผู้ประกอบวิชาชีพครูมีความรักความสามัคคี มีการทำงานเป็นทีม ไม่มีเรื่องร้องเรียน มีความเป็นกัลยาณมิตรกับลูกศิษย์และผู้มารับบริการ ระดับผู้บริหารได้รับความศรัทธาจากผู้ใต้บังคับบัญชา และ 3) รูปแบบด้านการครองงาน เป็นรูปแบบที่ผู้ประกอบวิชาชีพครูมีความเสียสละ อุทิศเวลาให้กับทางราชการ มีความมุ่งมั่น ตั้งใจทำงานให้สำเร็จ มีความรับผิดชอบงานที่ได้รับมอบหมาย ใช้ทรัพยากรทางราชการอย่างประหยัด มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ผลงาน และมีการประชาสัมพันธ์ผลงานเพิ่มขึ้น สามารถนำหลักธรรมมาประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ