การควบคุมทางสังคมในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด: กรณีศึกษา หมู่บ้านกองทุนแม่ของแผ่นดินในพื้นที่จังหวัดเชียงราย
คำสำคัญ:
ชุมชน, การควบคุมทางสังคม, การป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด, เชียงราย, ประเทศไทยบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ของบทความนี้มีขึ้นเพื่อศึกษาความหมาย ลักษณะรูปแบบ กิจกรรม หรือ มาตรการการควบคุมทางสังคม และเพื่อศึกษารูปแบบการควบคุมทางสังคมในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดของหมู่บ้านกองทุนแม่ของแผ่นดิน จังหวัดเชียงราย โดยรูปแบบการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญคือ คณะกรรมการหมู่บ้านกองทุนแม่ของแผ่นดิน จังหวัดเชียงราย และสมาชิกใน 4 ชุมชน ชุมชนละ 4 คน ซึ่งเป็นผู้ที่มีบทบาทในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด โดยผลการศึกษาสรุปได้ว่า ความหมายของการควบคุมทางสังคมในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด หมายถึง การควบคุมทางสังคมในฐานะกลไกสำคัญในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด โดยเน้นถึงวิธีการควบคุมพฤติกรรมของสมาชิกในสังคมให้อยู่ภายใต้บรรทัดฐานที่เหมาะสม กระบวนการนี้ครอบคลุมการใช้ทั้งการควบคุมทางสังคมแบบเป็นทางการและไม่เป็นทางการ การควบคุมแบบเป็นทางการ เช่น การบังคับใช้กฎหมาย และการใช้กระบวนการยุติธรรมเพื่อลงโทษผู้กระทำผิด ขณะที่การควบคุมแบบไม่เป็นทางการมีการปลูกฝังค่านิยมที่ถูกต้องตั้งแต่วัยเด็กผ่านครอบครัว ชุมชน และสถาบันศาสนา ทั้งนี้ จากการศึกษาค้นคว้าพบว่า การควบคุมทางสังคมมีทั้งหมด 21 รูปแบบ นอกจากนี้ ผลการศึกษารูปแบบการควบคุมทางสังคมในหมู่บ้านกองทุนแม่ของแผ่นดิน จังหวัดเชียงราย มีลักษณะเด่น 6 ประการ โดยกระบวนการเหล่านี้มีความสำคัญในการสร้างความร่วมมือระหว่างภาครัฐ ชุมชน และครอบครัว เพื่อป้องกันการใช้ยาเสพติด สร้างความตระหนักในผลกระทบที่เกิดจากยาเสพติด และให้โอกาสแก่ผู้ที่เคยติดยาให้กลับเข้าสู่สังคมอย่างยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
จุฑารัตน์ เอื้ออำนวย. (2551). ยุติธรรมชุมชน: การเปิดพื้นที่ของชุมชนในการอำนวยความยุติธรรม. โครงการพัฒนาระบบกฎหมายไทย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
จุรี ขยัน. (2543). ความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมทางสังคมของชุมชน [วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่]. CMU. https://cmudc.library.cmu.ac.th/frontend/Info/item/dc:97149
นัทธี จิตสว่าง. (2557). การป้องกันอาชญากรรม : บททบทวนวรรณกรรม. http://www.nathee-chitsawang.com/การป้องกันอาชญากรรม-บท
บ้านจอมยุทธ์. (2543). องค์ประกอบของการจัดระเบียบสังคม การควบคุมทางสังคม (Social control). https://www.baanjomyut.com/library_3/extension-5/social_organization/05.html
พระชยสร สมบุญมาก และพระมณเฑียร สังข์เงิน. (2544). การควบคุมทางสังคมของชุมชนขาวเขาโดยวัฒนธรรมชุมชน. สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ.
รอฮานิ เจะอาแซ, ฮัสณาฐ์ โต๊ะพา, คอลีเยาะ เจะแว, ปารี่ด๊ะ บิลล่าเต๊ะ, สุไฮดาร์ แวเตะ, เจ๊ะยารีเย๊าะ เจะโซ๊ะ และฉมาพร หนูเพชร. (2559). รายงานวิจัยเรื่อง รูปแบบการป้องกันยาเสพติดโดยใช้มัสยิดเป็นศูนย์กลาง: กรณีศึกษาชุมชนมัสยิดบ้านเหนือ ตำบลคูเต่า อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา และชุมชนมัสยิดบ้านลุ่ม ตำบลปะเสยะวอ อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี. คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
วารุณี ภูริสินสิทธิ์. (2545). สตรีนิยม: ขบวนการและแนวคิดทางสังคมแห่งศตวรรษที่ 20. โครงการจัดพิมพ์คบไฟ.
ศักดิ์ หมู่ธิมา และบุญเอื้อ บุญฤทธิ์. (2562). การจัดการแบบมีส่วนร่วมของชุมชนในการป้องกันปัญหายาเสพติดในกรุงเทพมหานคร: กรณีศึกษาเขตสวนหลวง. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี, 13(2), หน้า 11-25.
สมปรารถน์ หมั่นจิต, อาภรณ์ ทองทิพย์, ปฏิญญา ใจแปง, อารีย์ พุ่มไม้ชัยพฤกษ์ และกฤษณา พุทธวงศ์, พชรชัย เรือนสิทธ์. (2550). การมีส่วนร่วมของชุมชนในการป้องกันและควบคุมปัญหาสารเสพติด ต.ป่าตาล อ.ขุนตาล จ.เชียงราย. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข, 1(2), หน้า 138-145.
สมพร เทพสิทธา. (2541). การควบคุมทางสังคม. https://www.baanjomyut.com/library_3/extension-5/social_control/index.html
สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด. (2564). คู่มือการดำเนินงาน กองทุนแม่ของแผ่นดิน ทุนตั้งต้นแห่งความดีงาม (พิมพ์ครั้งที่ 2). โอ-วิทย์ (ประเทศไทย).
สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด. (2566). สรุปสถานการณ์ยาเสพติดภาคเหนือตอนบน ปีงบประมาณ พ.ศ. 2566. สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด.
สุนทรา เชยกลิ่นเทศ. (ม.ป.ป.). บทเรียนสำเร็จรูปมนุษย์กับสังคม เล่มที่ 3, การจัดระเบียบสังคม หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม กลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม. ยโสธร: สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ. https://saimoon.thai.ac/client-upload/saimoon/uploads/files/3%20law_social.pdf
อนุเชษฐ์ พลเยี่ยม. (2558). โครงสร้างทางสังคมสิงคโปร์. https://prezi.com/wj95milu5vve/presentation/
เอกชัย ไชยอำพร. (2559). รูปแบบและวิธีการควบคุมทางสังคมต่อความเป็นหนึ่งเดียวกัน: กรณีศึกษาชุมชนพฤกษา [วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, สถาบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์]. NRCT. https://doi.nrct.go.th/ListDoi/listDetail?Resolve_DOI=10.14457/NIDA.the.2016.190
อุกฤษฏ์ เฉลิมแสน. (2557). บนเส้นทางของการปลดหนี้: วิธีการจัดการหนี้สินของคนในชุมชนแออัดที่เข้าร่วมโครงการบ้านมั่นคง [วิทยานิพนธ์สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์]. TU. https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:120628
Bertrand, A. L. (1967). Basic Sociology: An Introduction to theory and method. Appleton-Century-Crofts
Henry, D., Gorman-Smith, D., Schoeny, M., & Tolan, P. (2014). “Neighborhood Matters”: Assessment of Neighborhood Social Processes. American Journal of Community Psychology, 54(3-4), pp. 187-204.
Hirschi, T. (1969). The Causes of Delinquency. University of California Press.
Lapiere, R. T. (1954). A theory of social control. McGraw-Hill.
Sampson, R. J., Raudenbush, S. W., & Earls, F. (1997). Neighborhoods and Violent Crime: A Multilevel Study of Collective Efficacy. Science, 277(5328), pp. 918-924.
Sites, P. (1975). Control and Constraint an Introduction to Sociology, McMillan.
Thatcher, T. (2020). Families In Crisis: How Parental Substance Abuse And Mental Health Impacts Kids. https://nationaldec.org/resourcelibrary/families-in-crisis-how-parental-substance-abuse-and-mental-health-impacts-kids/
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
- บทความในวารสารวิชาการมนุษย์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี เป็นความคิดเห็นของผู้นิพนธ์ ไม่ใช่ความคิดเห็นของกองบรรณาธิการ และไม่ใช่ความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการและ/หรือของคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
- กองบรรณาธิการไม่สงวนสิทธิ์ในการคัดลอก แต่ให้อ้างอิงแสดงที่มา
- บทความที่ได้รับตีพิมพ์จะมีการตรวจความถูกต้องเหมาะสมจากกองบรรณาธิการและผู้ทรงคุณวุฒิในสาขาที่เกี่ยวข้อง (peer review) จำนวน 3 คน โดยผู้ทรงคุณวุฒิจะไม่ทราบผู้นิพนธ์ และผู้นิพนธ์ไม่ทราบชื่อผู้ทรงคุณวุฒิ (double-blind peer review)
