การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ DTULE โดยผสานการคิดเชิงออกแบบในสภาพแวดล้อมการเรียนรู้แบบยูบิควิตัสเพื่อส่งเสริมการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นแบบวิจัยและพัฒนา (R&D) 4 ระยะ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัญหาและความต้องการ 2) พัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ DTULE 3) ทดลองใช้และประเมินประสิทธิผลของรูปแบบ และ4) ประเมินคุณภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ DTULE กลุ่มตัวอย่างคือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/16 โรงเรียนสารคามพิทยาคม จำนวน 35 คน เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย รูปแบบการจัดการเรียนรู้ DTULE แบบสอบถามสภาพปัญหาและ ความต้องการ แบบประเมินคุณภาพโดยผู้เชี่ยวชาญ แบบทดสอบวัดความสามารถในการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ และแบบสอบถามความพึงพอใจ ใช้แบบแผนวิจัยกึ่งทดลองแบบกลุ่มเดียวทดสอบก่อน-หลัง สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย () ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และการทดสอบค่าทีแบบไม่อิสระ (t-test for dependent samples)
ผลการวิจัยพบว่า
1) สภาพปัญหาหลักคือ การจัดการเรียนรู้ที่เน้นบรรยายและขาดการฝึกปฏิบัติ ส่งผลให้นักเรียนขาดทักษะ จึงต้องการรูปแบบที่เน้นปฏิบัติจริงผ่านเทคโนโลยี
2) รูปแบบการจัดการเรียนรู้ DTULE ที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 5 ขั้นตอน ได้แก่ D: Discover & Define, T: Think & Transform, U: Unite & Understand, L: Learn & Link, และ E: Experiment & Evaluate โดยผู้เชี่ยวชาญประเมินความเหมาะสมในระดับมากที่สุด
3) นักเรียนมีคะแนนความสามารถในการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญ ที่ระดับ .05 และมีความพึงพอใจต่อรูปแบบในระดับมากที่สุด
4) รูปแบบการจัดการเรียนรู้ DTULE มีคุณภาพสูงและมีศักยภาพในการส่งเสริมทักษะที่จำเป็นสำหรับผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 สรุปได้ว่า รูปแบบการจัดการเรียนรู้ DTULE สามารถพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายได้อย่างมีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับการจัดการเรียนรู้ในยุคดิจิทัล อย่างไรก็ตาม งานวิจัยมีข้อจำกัด เช่น การจำกัดกลุ่มตัวอย่างเฉพาะในบริบทหนึ่งซึ่งอาจส่งผลต่อการนำผลไปใช้ในกลุ่มนักเรียน ที่แตกต่างกันได้
Downloads
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรวิชญ์ โสภา. (2566). การพัฒนาชุดกิจกรรมกระบวนการคิดเชิงออกแบบ (DESIGN THINKING) เพื่อพัฒนาความสามารถด้านการออกแบบเชิงวิศวกรรม. วารสารมหาวิทยาลัยบูรพา, 28(4), 1-17. https://journal.lib.buu.ac.th/index.php/education2/article/view/8534
กระทรวงศึกษาธิการ. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560-2579. พริกหวานกราฟฟิก.
จามจุรี ภูมิ. (2564). ผลการจัดการเรียนรู้แบบสร้างสรรค์เป็นฐานที่มีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์เรื่องแรงและการเคลื่อนที่ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสิงห์บุรี อ่างทอง. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช]. https://ir.stou.ac.th/bitstream/123456789/11507/1/FULLTEXT.pdf
ชลิตา มิ่งขวัญ. (2563). การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้จากการปฏิบัติการในชั้นเรียน เพื่อส่งเสริมความสามารถในการออกแบบเว็บสำหรับการฝึกอบรมออนไลน์ของนักศึกษาปริญญาตรี คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร]. http://ithesis-ir.su.ac.th/dspace/bitstream/123456789/3263/1/59257301.pdf
ณัฐที ปิ่นทอง, และทิพย์วิมล วังแก้วหิรัญ. (2567). การพัฒนาระบบสนับสนุนการจัดการความรู้ออนไลน์เพื่อเสริมสร้างทักษะการเรียนรู้ในยุคดิจิทัลสู่ชีวิตวิถีถัดไป. วารสารวิชาการอุตสาหกรรมศึกษา, 18(2), 66–86. https://ejournals.swu.ac.th/index.php/jindedu/article/view/16322
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2566). รายงานผลการประเมินคุณภาพผู้เรียนระดับชาติ (National Test: NT) ปีการศึกษา 2565. กระทรวงศึกษาธิการ.
สุภาพร บัวผัด. (2562). การใช้วิธีคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking) เพื่อพัฒนาระบบการโค้ชนิสิตในการทำกิจกรรม: กรณีศึกษา การสร้างทีมนิสิตทุนให้มีทักษะการเป็นผู้ประกอบการ (Entrepreneurship). มหาวิทยาลัยพะเยา. https://dsa.up.ac.th/public/file_upload/news/ATTACHED_FILE/1661730223.pdf
วิวัฒน์ มีสุวรรณ์. (2567). วิจัยทางเทคโนโลยีการศึกษา (พิมพ์ครั้งที่ 3). สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยนเรศวร.
Binkley, M., Erstad, O., Herman, J., Raizen, S., Ripley, M., Miller-Ricci, M., & Rumble, M. (2012). Defining Twenty-First Century Skills. In P. Griffin, B. McGaw, & E. Care (Eds.), Assessment and Teaching of 21st Century Skills (pp. 17–66). Springer. https://doi.org/10.1007/978-94-007-2324-5_2
Bloom, B. S. (1968). Learning for mastery. Evaluation Comment, 1(2), 1–12. https://eric.ed.gov/?id=ED053419
Borg, W. R., & Gall, M. D. (1996). Educational research: An introduction (6th ed.). Longman.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2018). Research methods in education (8th ed.). Routledge.
Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2018). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (5th ed.). SAGE Publications.
Creswell, J. W., & Guetterman, T. C. (2019). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (6th ed.). Pearson.
Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297–334. https://doi.org/10.1007/BF02310555
Crompton, H., & Burke, D. (2018). The use of mobile learning in higher education: A systematic review. Computers & Education, 123, 53–64. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2018.04.007
Design Council. (2005). The double diamond design process model. https://www.designcouncil.org.uk/our-resources/the-double-diamond/
El-Sofany, H. F., & El-Seoud, S. A. (2022). Implementing effective learning with ubiquitous learning technology during coronavirus pandemic. Computer Systems Science & Engineering, 40(1), 381–392. https://doi.org/10.32604/csse.2022.018619
Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2019). How to design and evaluate research in education (10th ed.). McGraw-Hill Education.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2019). Multivariate data analysis (8th ed.). Cengage Learning.
Hanlin, K. (2025). Research on ubiquitous learning environments from an ecological perspective. Lifelong Education, 14(2), 44–51. https://ojs.piscomed.com/index.php/LE/article/view/5399
Huang, Y. M., Silitonga, L. M., & Wu, T. T. (2022). Applying a business simulation game in a flipped classroom to enhance engagement, learning achievement, and higher-order thinking skills. Computers & Education, 183, Article 104494. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2022.104494
Hunde, A. B., Abate, M. T., & Wedajo, A. L. (2025). Lesson study as a tool for improving teachers’ transformative assessment practices. SAGE Open, 15(2), 1–14. https://doi.org/10.1177/21582440251333483
IDEO. (2014). Design thinking for educators toolkit (2nd ed.). https://f.hubspotusercontent30.net/hubfs/6474038/Design%20for%20Learning/IDEO_DTEdu_v2_toolkit+workbook.pdf
Järvelä, S., Malmberg, J., & Koivuniemi, M. (2021). Recognizing socially shared regulation by using the temporal sequences of online chat and logs in CSCL. Learning and Instruction, 72, 101344.
Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (1999). Learning together and alone: Cooperative, competitive, and individualistic learning (5th ed.). Allyn & Bacon.
Keller, J. M. (2010). Motivational design for learning and performance: The ARCS model approach. Springer.
Kirkpatrick, D., & Kirkpatrick, J. (2016). Evaluating training programs: The four levels (3rd ed.). Berrett-Koehler Publishers.
Kolb, D. A. (1984). Experiential learning: Experience as the source of learning and development. Prentice Hall.
Kukulska-Hulme, A., Bossu, C., Coughlan, T., Ferguson, R., FitzGerald, E., Gaved, M., Herodotou, C., Rienties, B., Sargent, J., Scanlon, E., Tang, J., Wang, Q., Whitelock, D., & Zhang, S. (2022). Innovating pedagogy 2022: Open University Innovation Report 10. The Open University.
Lewin, K. (1946). Action research and minority problems. Journal of Social Issues, 2(4), 34–46. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1946.tb02295.x
Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. SAGE Publications.
Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2016). Qualitative research: A guide to design and implementation (4th ed.). Jossey-Bass.
Osborn, A. F. (1953). Applied imagination: Principles and procedures of creative problem-solving. Charles Scribner’s Sons.
Park, Y. (2011). A pedagogical framework for mobile learning: Categorizing educational applications of mobile technologies into four types. International Review of Research in Open and Distance Learning, 12(2), 78–102. https://doi.org/10.19173/irrodl.v12i2.791
Phuangphae, P. (2017). Creativity-based learning in social studies. Veridian E-Journal, Silpakorn University, 10(5), 365–374. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/Veridian-E-Journal/article/view/109701
Radzi, S., Tan, J. S., Rajalingam, P., Cleland, J., & Mogali, S. R. (2025). Developing and testing a framework for learning online collaborative creativity in medical education: Cross-sectional study. JMIR Medical Education, 9, 1–17. https://doi.org/10.2196/50912
Razzouk, R., & Shute, V. (2012). What is design thinking and why is it important?. Review of Educational Research, 82(3), 330–348. https://doi.org/10.3102/0034654312457429
Schön, D. A. (1983). The reflective practitioner: How professionals think in action. Basic Books.
Sharples, M., Taylor, J., & Vavoula, G. (2007). A theory of learning for the mobile age. In R. Andrews & C. Haythornthwaite (Eds.), The SAGE handbook of e-learning research (pp. 221–247). SAGE Publications.
Sung, H. Y., Hwang, G. J., Lin, C. J., & Hong, T. W. (2017). Experiencing the Analects of Confucius:An experiential game-based learning approach to promoting students’ motivation and conception of learning. Computers & Education, 110, 143-153. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2017.03.014
Stanford d.school. (2018). Design thinking bootleg. Stanford University. https://dschool.sfo3.digitaloceanspaces.com/documents/dschool_bootleg_deck_2018_final_sm2-6.pdf
Treffinger, D. J., & Isaksen, S. G. (2005). Creative problem solving: History, development, and practice. In S. G. Isaksen, K. B. Dorval, & D. J. Treffinger (Eds.), Creative approaches to problem solving: A framework for change (2nd ed.). Kendall/Hunt Publishing Company.
Trust, T., Krutka, D. G., & Carpenter, J. P. (2020). “Together we are better”: Professional learning networks for teachers. Computers & Education, 142, 103637.
Turner, R. C., & Carlson, L. (2003). Indexes of item-objective congruence for multidimensional items. International Journal of Testing, 3(2), 163–171. https://doi.org/10.1207/S15327574IJT0302_5
Virtanen, M. A., Haavisto, E., Liikanen, E., & Kääriäinen, M. (2018). Ubiquitous learning environments in higher education: A scoping literature review. Nurse Education Today, 76(6), 85–94. http://dx.doi.org/10.1007/s10639-017-9646-6
Waltz, C. F., Strickland, O. L., & Lenz, E. R. (2017). Measurement in nursing and health research (5th ed.). Springer Publishing Company.
Wang, F., & Hannafin, M. J. (2005). Design-based research and technology-enhanced learning environments. Educational Technology Research and Development, 53(4), 5–23. https://doi.org/10.1007/BF02504682
Wiggins, G. P., & McTighe, J. (2005). Understanding by design (2nd ed.). ASCD.
Wong, L.-H., & Looi, C.-K. (2011). What seams do we remove in mobile-assisted seamless learning? A critical review of the literature. Computers & Education, 57(4), 2364–2381. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2011.06.007
World Economic Forum. (2020). The future of jobs report 2020. https://www.weforum.org/reports/
