การพัฒนาความสามารถในการสร้างคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้โดยใช้แบบจำลองเป็นฐาน
คำสำคัญ:
การสร้างคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์, การสืบเสาะหาความรู้โดยใช้แบบจำลองเป็นฐานบทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสามารถในการสร้างคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียน ที่ได้รับการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้โดยใช้แบบจำลองเป็นฐาน กลุ่มตัวอย่างได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 จำนวน 38 คน จากโรงเรียนแห่งหนึ่งในจังหวัดชลบุรี ซึ่งได้มาจากการสุ่มแบบกลุ่มวิธีวิจัยใช้การวิจัยแบบผสมผสาน โดยใช้รูปแบบการวิจัยแบบอธิบายตามลำดับขั้น ตามแนวคิดของ Creswell & Creswell (2018) เครื่องมือวิจัย ได้แก่ 1) แผนการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้โดยใช้แบบจำลองเป็นฐาน มีค่าความเหมาะสมตั้งแต่ 4.33 – 4.55 2) แบบวัดความสามารถในการสร้างคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ มีค่าดัชนีความสอดคล้อง (IOC) ตั้งแต่ 0.70 - 1.00 และค่าความเหมาะสมตั้งแต่ 4.47 - 4.80 3) แบบประเมินใบกิจกรรมการสร้างคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ มีค่าความเหมาะสมตั้งแต่ 4.30 - 4.60 และ 4) อนุทินนักเรียน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติ ได้แก่ ร้อยละ และค่าทีแบบสองกลุ่มสัมพันธ์ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า นักเรียนที่ได้รับการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้โดยใช้แบบจำลองเป็นฐาน มีคะแนนเฉลี่ยความสามารถในการสร้างคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ในภาพรวมหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และเมื่อพิจารณาในแต่ละองค์ประกอบ พบว่าคะแนนเฉลี่ยหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ในทุกองค์ประกอบ โดยรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้โดยใช้แบบจำลองเป็นฐานสามารถพัฒนาความสามารถในการสร้างคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนได้จากกิจกรรมที่ช่วยส่งเสริมให้นักเรียนได้เรียนรู้กระบวนการการสร้างคำอธิบายต่อสถานการณ์ที่ศึกษาและเรียนรู้ลักษณะของคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ในองค์ประกอบต่าง ๆ ทำให้นักเรียนสร้างคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ได้ดีขึ้นทั้งในภาพรวมและในแต่ละองค์ประกอบ
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. (2560). ตัวชี้วัดและสาระแกนกลางกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง 2560). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
จิรภัทร ศรีระอุดม. (2565). การจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบ EIMA ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์และการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 [วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยมหาสารคาม].
ชาตรี ฝ่ายคำตา, และ ภรทิพย์ สุภัทรชัยวงศ์. (2557). การจัดการเรียนรู้โดยใช้แบบจำลองเป็นฐาน. วารสารศึกษาศาสตร์ปริทัศน์, 29(3), 86-99.
พัณนิดา มีลา, และร่มเกล้า อาจเดช. (2560). การสืบเสาะหาความรู้โดยใช้แบบจำลองเป็นฐานและการอธิบายทางวิทยาศาสตร์: การส่งเสริมการสร้างความหมายในชั้นเรียน. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 19(3), 1-15.
พัทธ์ธีรา รัตนพันธุ์. (2565). การจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้แบบจำลองเป็นฐานผ่านระบบออนไลน์ที่มีต่อการสร้างคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ เรื่อง เคมีไฟฟ้า ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 [วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยมหาสารคาม].
พิริยะ วรรณไทย. (2564). การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถในการสร้างคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 [ดุษฎีนิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ].
พิษณุ ศุภศาสตร์วงศ์. (2563). การพัฒนาความสามารถในการสร้างคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ร่วมกับการสร้างแบบจำลองทางวิทยาศาสตร์ เรื่อง เคมีไฟฟ้า ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ด้วยการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้โดยใช้แบบจำลองเป็นฐานร่วมกับภาพเคลื่อนไหว. ศึกษาศาสตร์สารมหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 6(3), 101-115.
มณีญา สุราช. (2559). การวิจัยทางการศึกษา. อุดรธานี: คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี. เอกสารการสอน. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2565). การสร้างคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ผ่านกระบวนการเรียนรู้แบบ CER (Claim, Evidence, and Reasoning). นิตยสาร สสวท., 47(219). 11. https://emagazine.ipst.ac.th/219/
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2566). การแถลงข่าวผลการประเมิน PISA 2022. https://pisathailand.ipst.ac.th/news-21/
Creswell, J. W. & Creswell J. D. (2018). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (5th ed). United States of America: SAGE Publication.
McNeill, K. L., & Krajcik, J. (2007). Middle school students' use of appropriate and inappropriate evidence in writing scientific explanations thinking with data. In Thinking with data (pp. 233-265). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
McNeill, K. L., & Krajcik, J. (2008). Science explanation: Characterizing and evaluating the effects of teachers’ instructional practices on student learning. Research In Science Teaching, 45, 53-78.
McNeill, K. L., & Krajcik, J. (2012). Supporting grade 5-8 students in constructing explanations in science: The claim, evidence, and reasoning framework for talk and writing. Boston: Pearson.
Ruiz-Primo, M. A., Li, M., Ayala, C. C., & Shavelson, R. J. (2010). Evaluating students' science notebooks as an assessment tool. International Journal of Science Education, 32(5), 515–545.
Windschitl, M., Thompson, J., & Braaten, M. (2008). Beyond the scientific method: Model-based inquiry as a new paradigm of preference for school science investigations, www.interscience.wiley.com.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution 4.0 International License.
บทความทุกบทความเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา
