ปัญหาการกำหนดมาตรฐานทางจริยธรรมสำหรับ ข้าราชการพลเรือนตามกฎหมายว่าด้วยมาตรฐานจริยธรรม

บทคัดย่อ

          การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาถึงปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับการกำหนดมาตรฐานทางจริยธรรมสำหรับข้าราชการพลเรือนตามพระราชบัญญัติมาตรฐานจริยธรรม พ.ศ. 2562 สำหรับข้าราชการพลเรือน จากการศึกษาแนวคิดและทฤษฎีว่าด้วยมาตรฐานทางจริยธรรมสำหรับข้าราชการพลเรือน หลักการพื้นฐานเกี่ยวกับการควบคุมและส่งเสริมจริยธรรมข้าราชการพลเรือน โดยเปรียบเทียบกับกฎหมายต่างประเทศ ซึ่งได้แก่ สหรัฐอเมริกา ประเทศญี่ปุ่น และสาธารณรัฐจีน (ไต้หวัน) แล้ว ผลการศึกษาปรากฏว่า กฎหมายเหล่านี้มีลักษณะที่คล้ายกันในสาระสำคัญ กล่าวคือ ในการกำหนดมาตรฐานจริยธรรมให้ข้าราชการของตนใช้เป็นหลักในการปฏิบัติ โดยทั้งสามประเทศจะกำหนดข้อบัญญัติทางจริยธรรมที่เน้นในเรื่องที่ต้องการให้เจ้าหน้าที่ของรัฐต้องปฏิบัติ และมีบทบัญญัติไม่มาก แต่เป็นบทบัญญัติที่มีความชัดเจน ส่วนกรณีมีการฝ่าฝืนจริยธรรมนั้น ทั้งสามประเทศมีกลไกจัดการต่อผู้ฝ่าฝืนเช่นเดียวกับการดำเนินการทางวินัย และหากมีการลงโทษทางจริยธรรมแก่เจ้าหน้าที่ของรัฐแล้ว ทั้งสามประเทศดังกล่าวจะมีมาตรการทางกฎหมายในทำนองเดียวกันว่า สามารถให้เจ้าหน้าที่ของรัฐใช้สิทธิอุทธรณ์คำสั่งได้ ซึ่งการใช้สิทธิดังกล่าวเป็นการฟ้องคดีต่อศาลได้

            จากการศึกษา พระราชบัญญัติมาตรฐานจริยธรรม พ.ศ. 2562 ประมวลจริยธรรมข้าราชการพลเรือน และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง พบว่า บทบัญญัติที่ปรากฏ
ในกฎหมายเหล่านี้ ยังเป็นบทบัญญัติที่ยังมีความไม่ชัดเจนและไม่เหมาะสมในเรื่องการบัญญัติข้อกำหนดทางจริยธรรม ซึ่งมีการกำหนดจริยธรรมที่มีความซ้ำซ้อนกับบทบัญญัติทางวินัย ทำให้กลไกในการใช้บังคับกฎหมาย โดยเฉพาะพระราชบัญญัติมาตรฐานจริยธรรม พ.ศ. 2562 ยังมีความไม่เหมาะสมในบางประการ และกฎหมายดังกล่าวยังไม่มีระบบการให้ข้าราชการพลเรือนได้ใช้สิทธิทบทวนคำสั่งลงโทษจากการฝ่าฝืนจริยธรรมไว้เป็นการเฉพาะ จึงอาจยังไม่ครอบคลุมการกำหนดกฎหมายว่าด้วยมาตรฐานทางจริยธรรมสำหรับข้าราชการพลเรือน

            พิจารณาแล้วจึงเห็นว่า ควรมีการแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติมาตรฐานจริยธรรม พ.ศ. 2562 และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง โดยการแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายในเรื่องการบัญญัติข้อกำหนดมาตรฐานจริยธรรม การกำหนดกลไกการฝ่าฝืน และการกำหนดมาตรการไว้ในกฎหมาย โดยให้มีระบบทบทวนการลงโทษจากการฝ่าฝืนมาตรฐานจริยธรรมของข้าราชการพลเรือนไว้เป็นการเฉพาะ