ฟ้อนแขบลาน: รูปแบบ บทบาทหน้าที่ และคุณค่าต่อสังคม ของการแสดงสร้างสรรค์จากประเพณีชุมชนไทหล่ม

บทคัดย่อ

บทความวิชาการเรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อ 1) ศึกษาพัฒนาการและรูปแบบของฟ้อนแขบลาน และ 2) ศึกษาบทบาทหน้าที่ของฟ้อนแขบลาน การศึกษาครั้งนี้ ผู้ศึกษาได้นำข้อมูลที่รวบรวมได้จากการสังเกตแบบมีส่วนรวมและการสัมภาษณ์เชิงลึก โดยผู้ให้ข้อมูลเป็นผู้มีความรู้ในเรื่องฟ้อนแขบลาน จำนวน 6 คน และนำมาทำการวิเคราะห์ แยกแยะเป็นประเด็นต่าง ๆ โดยใช้การพรรณนาและวิเคราะห์ข้อมูลตามวัตถุประสงค์ของการศึกษา ภายใต้กรอบแนวคิดในพัฒนาการและรูปแบบของฟ้อนแขบลาน แนวคิดบทบาทหน้าที่ของฟ้อนแขบลานในทางสังคมวิทยาชนบทและแนวคิดทฤษฎีการจัดระเบียบทางสังคมชนบท

ผลการศึกษา พบว่า พัฒนาการและรูปแบบของฟ้อนแขบลานมีการพัฒนาจากอดีตสู่ปัจจุบัน จากการสร้างสรรค์ของชุมชนเอง และการสร้างสรรค์ของภาควิชาการ ทั้งในด้านดนตรีที่มีการพัฒนารูปแบบให้มีความทันสมัยมากขึ้น ด้านการแต่งกายมีการพัฒนาให้เหมาะสมกับชุมชนท้องถิ่นในปัจจุบัน ด้านอุปกรณ์มีการพัฒนาปรับเปลี่ยนให้มีความเหมาะกับปัจจุบัน และด้านท่ารำที่ใช้ประกอบการฟ้อนแขบลาน มีความชัดเจน และมีความเป็นมาตรฐานมากขึ้น มีความเหมาะสมกับยุคสมัยในปัจจุบันซึ่งเป็นการอนุรักษ์สืบสานในการฟ้อนแขบลานให้คงอยู่คู่ชุมชน และผลการศึกษาบทบาทหน้าที่ของฟ้อนแขบลาน พบว่า การฟ้อนแขบลานในประเพณีชุมชนไทหล่ม มีบทบาทหน้าที่ และคุณค่า ในแง่ด้านการให้การศึกษา ด้านเครื่องมือในการรวมตัวของสังคม ด้านการยึดเหนี่ยวจิตใจ ด้านสื่อมวลชนของท้องถิ่น นอกจากนั้น ยังมีคุณค่าต่อสังคมท้องถิ่น และสังคมภายนอก ในด้านสภาพชีวิตความเป็นอยู่ด้านขนบธรรมเนียมประเพณีไทย และด้านค่านิยม