พุทธศาสนากับมโนทัศน์ทางการเมืองสมัยใหม่: อิทธิพลแนวคิดทางเศรษฐศาสตร์การเมืองของพุทธทาสภิกขุ

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นบทความวิเคราะห์ด้วยทฤษฎีและกรอบแนวคิดเชิงมนุษยศาสตร์ มีจุดประสงค์เพื่อที่จะอธิบายแนวความคิดของพระพุทธศาสนากับมโนทัศน์ทางการเมืองสมัยใหม่ ภายใต้กรอบแนวคิดเรื่องศีลธรรมทางการเมืองสมัยใหม่ และแนวคิดเกี่ยวกับศีลธรรมทางเศรษฐศาสตร์การเมืองของพุทธทาสภิกขุที่ว่าด้วย “ธัมมิกสังคมนิยม” ซึ่งจะแสดงให้เห็นถึงอิทธิพลและปัญหาของแนวความคิดทางเศรษฐศาสตร์การเมืองของพุทธทาสภิกขุที่มีต่อการพัฒนาความเป็นสมัยใหม่ทางด้านการเมืองและเศรษฐกิจในสังคมไทย

ผลการวิเคราะห์สามารถสรุปได้ว่า ท่านพุทธทาสภิกขุนำเสนอแนวคิดของเศรษฐศาสตร์การเมืองที่นามาใช้เรียกว่า “ธัมมิกสังคมนิยม” กล่าวคือการดำเนินการทางเศรษฐกิจและการเมืองต้องอยู่ภายใต้การควบคุมของ “ศีลธรรมทางศาสนา” นอกจากนี้ท่านพุทธทาสภิกขุยังปฏิเสธแนวความคิดทางการเมืองที่ดำเนินไปด้วยระบบ “เสรีนิยมประชาธิปไตย” ซึ่งขัดแย้งกับแนวคิดของการพัฒนาการเป็นสมัยใหม่ที่ต้องดำเนินไปด้วยความสัมพันธ์ของระบบการเมืองแบบประชาธิปไตยและเศรษฐกิจการตลาดต่างๆ โดยดำเนินการภายใต้กรอบศีลธรรมที่ไม่ต้องอิงอยู่บนหลักการของศาสนาซึ่งเป็นกรอบศีลธรรมแบบสมัยใหม่ ข้อเสนอแนะที่ชัดเจนในบทความนี้คือ อิทธิพลแนวคิดทางเศรษฐศาสตร์การเมืองของพุทธศาสนาภายใต้การตีความของท่านพุทธทาสนั้นได้ผลิตซ้ำวาทกรรมทางการเมืองและส่งผลโดยตรงต่อนักคิดและนักวิชาการของไทยหลายคนและแนวคิดที่อิงอยู่บนฐานของศาสนานี้เองเป็นแนวคิดที่ขัดแย้งกับการพัฒนาความเป็นสมัยใหม่ นอกจากนี้แนวคิดของท่านพุทธทาสยังเป็นแนวคิดที่ขัดแย้งภายในตัวเองอยู่หลายประการ ซึ่งสิ่งเหล่านี้เองส่งผลโดยตรงต่อการพัฒนาสังคมและเศรษฐกิจของไทย