ความเป็นอื่นบนวาทกรรมการพัฒนาในวิถีชุมชนมอแกน

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ในการนำเสนอภาพของการพัฒนาภายใต้สภาวะความเป็นสมัยใหม่ที่ได้โหมกระพือถาโถมเข้าสู่ประเทศไทย จนก่อให้เกิดเป็นวาทกรรมการพัฒนาที่ส่งผลต่อความคิดความเชื่อของสังคมที่มีต่อคำว่า “การพัฒนา” ในฐานะความจริงที่แน่นอนตายตัว ทั้งที่เบื้องหลังการพัฒนานั้นกลับก่อตัวขึ้นจากการเถลิงอำนาจผ่านระบบความรู้ ส่งผลให้ในท้ายที่สุด ความจริงของการพัฒนาได้สถาปนาความเป็นอื่นให้แก่สิ่งที่แตกต่างออกไปจากปริมณฑลของชุดการพัฒนานั้นๆ บทความชิ้นนี้ ผู้เขียนได้หยิบยกวิถีชีวิตและอัตลักษณ์ของ “ชาวเลมอแกน” (Moken) มาวิเคราะห์ เพื่อให้มองเห็นภาพการเคลื่อนที่ของอุดมการณ์การพัฒนาและผลกระทบจากการพัฒนา ซึ่งยัดเยียดความเป็นอื่นและเบียดขับชาวเลมอแกนให้รู้สึกแปลกแยก ไร้พื้นที่ ไร้อำนาจ และไร้ตัวตนในสังคม อันเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการลดทอนศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ โดยผู้เขียนหวังว่า บทความนี้จะช่วยเปิดพื้นที่ทางสังคมมิให้มีโลกทัศน์ทางความคิดที่ยึดโยงอยู่กับมิติของการพัฒนาเพียงแง่มุมเดียว ให้หันมาตระหนักถึงอีกแง่มุมหนึ่งของการพัฒนาตามกระแสความเป็นสมัยใหม่ เพื่อนำไปสู่การเปิดกว้างทางความคิดความเชื่อ ด้วยการตั้งคำถามหรือวิพากษ์ต่อปรากฏการณ์ทางสังคมในเชิงสร้างสรรค์ อันจะนำไปสู่การรู้เท่าทันและร่วมกันแสวงหาทางออก เพื่อให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืนตามวิถีชุมชนอย่างแท้จริง