ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลง สภาพภูมิอากาศต่อปริมาณผลผลิตอ้อย ในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ THE EFFECT OF CLIMATE CHANGE ON SUGARCANE PRODUCTIVITY IN NORTHEASTERN THAILAND

บทคัดย่อ

การศึกษาผลกระทบของสภาพอากาศอันเนื่องมาจากปรากฏการณ์ ENSO ต่อปริมาณผลผลิตอ้อยในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่าง ปรากฏการณ์ ENSO และปริมาณน้ำฝน อุณหภูมิ อัตราการระเหยน้ำ ความชื้นสัมพัทธ์ และความเร็วลม และศึกษาผลกระทบจากปัจจัยอุตุนิยมวิทยาอันเนื่องมาจากปรากฏการณ์ ENSO ต่อปริมาณผลผลิตอ้อยในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งเป็นภูมิภาคที่ปลูกอ้อยมากที่สุดในประเทศไทย โดยวิธีการศึกษาใช้ข้อมูลทุติยภูมิ ได้แก่ ข้อมูลดัชนีการเกิดปรากฏการณ์ ENSO (Oceanic Nino Index) ข้อมูลอุตุนิยมวิทยา และข้อมูลผลผลิตอ้อยในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือในช่วงระยะเวลา 20 ปี ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2539 - 2558 ทำการวิเคราะห์โดยแบ่งช่วงข้อมูลตามฤดูกาล หาค่าเฉลี่ยรายฤดูกาลแล้ววิเคราะห์ความสัมพันธ์โดยใช้วิธีการวิเคราะห์สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์จากค่า R² จากการศึกษาพบว่าดัชนี ONI มีความสัมพันธ์ตัวแปรอุตุนิยมวิทยา โดยที่ปริมาณน้ำฝนและความชื้นสัมพัทธ์มีความสัมพันธ์แบบแปรผันตรงกับดัชนี ONI ส่วนอัตราการระเหยน้ำและอุณหภูมิมีความสัมพันธ์แบบแปรผกผันกับดัชนี ONI และพบว่า ดัชนี ONI ไม่มีความสัมพันธ์โดยตรงกับปริมาณผลผลิตอ้อย แต่ผลผลิตอ้อยมีความสัมพันธ์กับตัวแปรทางอุตุนิยมวิทยา คือ ความชื้นสัมพัทธ์ และ อุณหภูมิ โดยปริมาณผลผลิตอ้อยมีแนวโน้มลดลงในปีเกิดปรากฏการณ์เอลนีโญ (El Niño :ONI ≥ 0.5) และตรงกันข้ามปริมาณผลผลิตอ้อยมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นในปีที่เกิดปรากฏการณ์ลานีญา(La Niña :ONI ≤-0.5) โดยเฉพาะในโซนตะวันตกเฉียงใต้ของภูมิภาค (โซนที่4) ที่ค่าเฉลี่ยปริมาณผลผลิตในช่วงที่เกิดปรากฏการณ์ลานีญามีปริมาณมากกว่าในช่วงที่เกิดปรากฏการณ์เอลนีโญถึงร้อยละ 6 ซึ่งอ้อยได้รับผลกระทบจากความแปรปรวนของตัวแปรอุตุนิยมวิทยาในช่วงเดือนสิงหาคม ถึง เดือนตุลาคม เป็นหลักซึ่งเป็นช่วงที่อ้อยอยู่ในระยะย่างปล้องและมีผลโดยตรงต่อน้ำหนักผลผลิตอ้อยเมื่อเก็บเกี่ยว