การประยุกต์ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ในการศึกษามลพิษทางอากาศ ในพื้นที่จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

การประยุกต์ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ในการศึกษามลพิษทางอากาศ พื้นที่จังหวัดขอนแก่น งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาชนิดและปริมาณความเข้มข้นของสารที่ก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ และปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการแพร่กระจายสารที่ก่อเกิดมลพิษทางอากาศ เพื่อวิเคราะห์การแพร่กระจายมลพิษทางอากาศที่มีผลกระทบต่อร่างกายมนุษย์ โดยใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ในการประมาณค่าในช่วง (Interpolation) ด้วยหลักการ IDW ซึ่งแบ่งคุณภาพอากาศออกเป็น 5 ช่วง ได้แก่ คุณภาพอากาศดีมาก อากาศดี ปานกลาง เริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพ และมีผลกระทบต่อสุขภาพ จากการนำค่าที่ได้มาวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของสารที่ก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศที่ส่งผลกระทบต่อร่างกาย พบว่า มีสารเพียง 3 ชนิดที่มีค่าความเข้มข้นที่ส่งผลกระบทต่อร่างกาย ได้แก่ 1) PM₁₀ มีค่าความเข้มข้นในการแพร่กระจายสูงสุดในเดือนกุมภาพันธ์ ปี 2562 เท่ากับ 163.67 µg/m³ อยู่ในเกณฑ์เริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพ 2) PM_2.5 มีค่าความเข้มข้นในการแพร่กระจายสูงสุดในเดือนมีนาคม ปี 2562 เท่ากับ 109.29 µg/m³ อยู่ในเกณฑ์เริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพและมีผลกระทบต่อสุขภาพ และ 3) O₃ มีค่าความเข้มข้นในการแพร่กระจายสูงสุดในเดือนมีนาคม ปี 2562 เท่ากับ 71.92 ppb อยู่ในเกณฑ์เริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพ ปัจจัยที่ก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศมีสาเหตุหลักอยู่ 3 ประการ 1) เกิดจากการเผาในที่โล่งของเกษตรกร โดยเฉพาะในพื้นที่การเกษตรจากอ้อยและข้าว  2) เกิดจากการเผาไหม้ที่ไม่สมบูรณ์ของรถยนต์ และ 3) เกิดจากการก่อสร้างโครงการรถไฟทางคู่ ช่วงชุมทาง           จิระ - ขอนแก่น ผลกระทบต่อร่างกายมนุษย์ที่พบมากที่สุด คือผลกระทบต่อระบบทางเดินหายใจ