การมีส่วนร่วมของประชาชนในการอนุรักษ์แหล่งน้ำ กรณีศึกษาชุมชนตลาดน้ำดำเนินสะดวก ตำบลดำเนินสะดวก อำเภอดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับการมีส่วนร่วมของประชาชนในการอนุรักษ์แหล่งน้ำและศึกษาความแตกต่างของปัจจัยส่วนบุคคล ปัจจัยเศรษฐกิจ สังคม และปัจจัยกระตุ้น รวมถึงศึกษาปัญหา อุปสรรค และข้อเสนอแนะของประชาชน ต่อการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์แหล่งน้ำของชุมชนตลาดน้ำดำเนินสะดวก อำเภอดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี เป็นการวิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่างคือ หัวหน้าครัวเรือนหรือตัวแทนของหัวหน้าครัวเรือนที่สามารถให้ข้อมูลได้ โดยบุคคลนั้น จะต้องมีอายุตั้งแต่ 20 ปีขึ้นไป และอาศัยอยู่บริเวณตลาดน้ำจำนวน 352 ครัวเรือน ใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมวิเคราะห์ข้อมูลด้วยโปรแกรมสำเร็จรูปทางสังคมศาสตร์ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ คือ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และใช้สถิติการวิเคราะห์ผันแปรทางเดียว(One-Way ANOVA)
ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่าง ส่วนใหญ่มีส่วนร่วมการอนุรักษ์แหล่งน้ำอยู่ในระดับต่ำ (85.20) และการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์แหล่งน้ำในแต่ละขั้นตอนพบว่าการมีส่วนร่วมการอนุรักษ์แหล่งน้ำในขั้นตอนการกำหนดแผนอยู่ในระดับต่ำ (83.00) มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์แหล่งน้ำในขั้นตอนการปฏิบัติอยู่ในระดับต่ำ (81.00) มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์แหล่งน้ำในขั้นตอนการรับผลประโยชน์อยู่ในระดับต่ำ (71.60) มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์แหล่งน้ำในขั้นตอนการประเมินผลอยู่ในระดับต่ำ (77.80) ปัจจัยส่วนบุคคล เศรษฐกิจและสังคม และปัจจัยกระตุ้นที่มีความแตกต่างกัน ทำให้การมีส่วนร่วมของประชาชนในการอนุรักษ์แหล่งน้ำของชุมชนตลาดน้ำดำเนินสะดวกมีความแตกต่างกัน ได้แก่ เพศ อายุระดับการศึกษา สถานภาพสมรส จำนวนสมาชิกในครัวเรือน อาชีพ รายได้ครัวเรือนต่อปี สถานภาพหรือการมีตำแหน่งในชุมชน การรับรู้ข้อมูลข่าวสารการอนุรักษ์แหล่งน้ำ ความรู้การอนุรักษ์แหล่งน้ำ และการให้คุณค่าการอนุรักษ์แหล่งน้ำ มีผลต่อการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์แหล่งน้ำอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ตามลำดับ ปัญหาอุปสรรค ในการอนุรักษ์แหล่งน้ำของชุมชนตลาดน้ำดำเนินสะดวก คือ 1) ประชาชนส่วนใหญ่ มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์แหล่งน้ำในระดับต่ำ เนื่องจากการได้รับข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับการอนุรักษ์แหล่งน้ำยังไม่ทั่วถึง 2) การรับรู้ข้อมูลข่าวสารการอนุรักษ์แหล่งน้ำของประชาชนชุมชนตลาดน้ำดำเนินสะดวกอยู่ในระดับต่ำ (78.40) เนื่องจากวิธีประชาสัมพันธ์รวมถึงช่องทางแจ้งข้อมูลข่าวสารให้กับประชาชนชุมชนตลาดน้ำดำเนินสะดวกอาจไม่เหมาะสมกับประชาชนชุมชนตลาดน้ำดำเนินสะดวก
ข้อเสนอแนะจากการวิจัย หน่วยงานผู้รับผิดชอบควรจัดการรณรงค์ให้ทุกคนมีส่วนร่วมในการช่วย กันรักษาความสะอาด กำหนดบทบาทหน้าที่ให้กับร้านค้าที่อยู่ติดคลอง ให้ช่วยกันดูแลรักษาความสะอาด วางกฎระเบียบสร้างความเข้าใจ ให้ทุกคนปฏิบัติ และขอความร่วมมือให้ทุกคนอนุรักษ์แหล่งน้ำ