วัจนกรรมการขอบคุณในภาษาไทย: กรณีศึกษากิตติกรรมประกาศวิทยานิพนธ์สาขาภาษาไทย

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลวิธีทางภาษาในวัจนกรรมการขอบคุณของนักวิจัยชาวไทย เก็บข้อมูลจากกิตติกรรมประกาศวิทยานิพนธ์สาขาวิชาภาษาไทย ระดับบัณฑิตศึกษา จาก 3 สถาบันการศึกษา ได้แก่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ สถาบันละ 10 เรื่อง รวม 30 เรื่อง ใช้แนวคิดเงื่อนไขวัจนกรรมการขอบคุณของ Searle (1969) ในการวิเคราะห์วัจนกรรมการขอบคุณ ผลการวิจัยพบวัจนกรรมการขอบคุณมี 2 กลวิธีหลัก ได้แก่ กลวิธีตรง พบการใช้คำขอบคุณ 6 รูปแบบ เรียงตามความถี่ที่ปรากฏจากมากไปน้อย ได้แก่ ขอ+กราบขอบพระคุณ ขอ+ขอบคุณ ขอ+ขอบพระคุณ ขอบคุณ กราบขอบพระคุณ และขอบพระคุณ และกลวิธีที่สองคือ กลวิธีอ้อมพบ 5 กลวิธีย่อย ได้แก่ กลวิธีการกล่าวชม กลวิธีการแสดงความสำเร็จ กลวิธีการตอบแทนพระคุณ กลวิธีการสมมุติ กลวิธีการให้คำสัญญา และกลวิธีการกล่าวชมแบ่งเป็น 2 กลวิธีย่อย คือ กลวิธีการกล่าวชมโดยตรง กลวิธีการกล่าวชมโดยใช้อุปลักษณ์ จากการเปรียบเทียบกลวิธีขอบคุณปรากฏการใช้กลวิธีขอบคุณทางตรงมากกว่ากลวิธีขอบคุณทางอ้อม เนื่องจากกิตติกรรมประกาศเป็นคำประกาศเกียรติคุณความดีเพื่อเป็นเกียรติแก่ผู้ช่วยเหลือในการทำวิทยานิพนธ์ การใช้คำขอบคุณทางตรงจึงเป็นกลวิธีที่เหมาะสม ผลจากการศึกษาดังกล่าวสะท้อนให้เห็นว่าสังคมไทยให้ความสำคัญกับความรู้สึกซาบซึ้งขอบคุณผ่านแนวคิดทางพุทธศาสนาและความสัมพันธ์ระหว่างผู้ส่งสารกับผู้รับสารเป็นตัวแปรสำคัญในการเลือกใช้คำแสดงการขอบคุณ