การเล่าเรื่องทางนิเทศศาสตร์: กรณีศึกษาจากงานวิจัย

บทคัดย่อ

          การศึกษา เรื่อง การเล่าเรื่องทางนิเทศศาสตร์ กรณีศึกษาจากงานวิจัย ทำการศึกษาเพื่อรวบรวมรายชื่องานวิจัยทางนิเทศศาสตร์ที่ศึกษาเกี่ยวกับการเล่าเรื่องและศึกษาประเด็นหลักจากงานวิจัยเกี่ยวกับการเล่าเรื่องทาง นิเทศศาสตร์ โดยกรณีศึกษาจากงานวิจัยและวิทยานิพนธ์ในสาขานิเทศศาสตร์และสาขาที่เกี่ยวข้อง ที่จัดทำในช่วงปี พ.ศ. 2558 – พ.ศ. 2563 วิธีการดำเนินการวิจัยเป็นการศึกษาจากเอกสาร (documentary research) ที่เป็นงานวิจัยทางนิเทศศาสตร์และสาขาที่เกี่ยวข้อง งานวิจัยครั้งนี้จะรวมทั้งงานวิจัยของนักวิชาการ คณาจารย์และวิทยานิพนธ์ในระดับปริญญาโทและปริญญาเอกของไทย โดยการศึกษาจากบทคัดย่อ วิธีดำเนินการวิจัย และผลการวิจัย โดยการเก็บข้อมูลจากฐานข้อมูลของเอกสารงานวิจัยที่มีการจัดพิมพ์และเผยแพร่ผลงานแก่สาธารณะเท่านั้น แล้วจึงนำเสนอข้อมูลโดยการรวบรวมรายชื่อแล้วเรียงลำดับตามปีที่จัดทำ และประเภทของการสื่อสาร เพื่อทำการวิเคราะห์เนื้อหาจากผลการวิจัย เพื่อหาประเด็นหลักที่ได้จากการศึกษาเกี่ยวกับการเล่าเรื่องของงานวิจัยเหล่านั้น
          ผลการศึกษา พบว่า 1) งานวิจัยที่ใช้คำว่า เรื่องเล่า หรือ การเล่าเรื่อง ที่เกี่ยวข้องกับการเล่าเรื่องทางนิเทศศาสตร์ จำนวน 13 เรื่อง แบ่งตามประเภทของการสื่อสาร ดังนี้ การเล่าเรื่องในสื่อดิจิทัล การเล่าเรื่องในสื่อโทรทัศน์ การเล่าเรื่องในสื่อภาพยนตร์ และ การเล่าเรื่องในสื่อร่วมสมัย และ 2) การศึกษาประเด็นหลักของการเล่าเรื่องทางนิเทศศาสตร์จากงานวิจัย พบว่า การศึกษาเรื่องการเล่าเรื่องใช้แนวคิดการเล่าเรื่องและองค์ประกอบการเล่าเรื่องนำมาใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลเป็นหลัก ตามองค์ประกอบของการเล่าเรื่อง ได้แก่ โครงเรื่อง แก่นเรื่อง ความขัดแย้ง ตัวละคร บทสนทนา ฉาก มุมมองการเล่าเรื่อง และสัญลักษณ์พิเศษ ภายใต้องค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับการสื่อสาร และไม่ได้จำกัดอยู่แค่เพียงพื้นที่ของนิเทศศาสตร์เท่านั้น และองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับแนวคิดการเล่าเรื่องยังสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการศึกษาและพัฒนาองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับกับการสื่อสารในศาสตร์อื่น ๆ ได้ด้วย ทำให้มองเห็นการต่อยอดองค์ความรู้และการผสมผสานศาสตร์ของการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องในอนาคต