วัฒนธรรมการแต่งกายของสตรีชาติพันธุ์บาบ๋าในจังหวัดฝั่งทะเลอันดามัน

ผู้แต่ง

  • ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.วิกรม กรุงแก้ว สาขาวิชาศิลปะการจัดการแสดง คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต

คำสำคัญ:

ชาติพันธุ์บาบ๋า, ย่อหยา, บาจูปันจัง, เครื่องแต่งกาย

บทคัดย่อ

           บทความวิจัยเรื่องการศึกษารูปแบบวัฒนธรรมการแต่งกายของสตรีชาวไทยเชื้อสายจีนของกลุ่มชาติพันธุ์บาบ๋าในจังหวัดฝั่งทะเลอันดามัน มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบวัฒนธรรมการแต่งกายของสตรีชาติพันธุ์บาบ๋าในจังหวัดระนอง พังงา ภูเก็ต เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาข้อมูลจากเอกสาร สัมภาษณ์ และสังเกต นำเสนอผลการวิจัยด้วยวิธีพรรณนาวิเคราะห์
            ผลวิจัยพบว่า ชาติพันธุ์บาบ๋า คือกลุ่มชาวไทยเชื้อสายจีนที่มีเชื้อสายผสมระหว่างเชื้อชาติจีนและเชื้อชาติไทยพื้นถิ่นหรือเชื้อชาติมลายู ปรากฏพบในรัฐปีนัง มะละกา ประเทศมาเลเซีย ประเทศสิงคโปร์และจังหวัดฝั่งทะเลอันดามันของประเทศไทย ได้แก่ ตรัง สตูล กระบี่ ระนอง พังงาและภูเก็ต และการวิจัยพบอีกว่า การแต่งกายของสตรีบาบ๋ามี 5 รูปแบบ 1) ชุดเสื้อคอตั้งมือจีบ สวมใส่เป็นชุดลำลอง 2) ชุดครุยยาว สวมใส่ในพิธีวิวาห์ 3) ชุดครุยท่อน (ปั่วตึ่งเต้) สวมใส่ในโอกาสพิเศษที่ไม่เป็นทางการ            4) ชุดย่าหยา สวมใส่ในงานบุญประเพณี และ 5) ชุดเสื้อลูกไม้ สวมใส่สำหรับสตรีสูงวัยในทุกโอกาส ในส่วนสีเสื้อผ้าจะนิยมสีแดง ชมพูอ่อนหรือสีสันสดใสในงานมงคล และนิยมสีดำ น้ำตาลเข้ม สีขาวในงานอวมงคล นอกจากนี้สตรีชาวบาบ๋ายังคงนิยมนุ่งโสร่ง  ผ้าปาเต๊ะ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการผสมผสานระหว่างตัวเสื้อแบบสตรีจีนและการนุ่งโสร่งปาเต๊ะแบบสตรีมลายู โดยมีลวดลายผีเสื้อ ลายดอกไม้ ลายพฤกษา ลายหงส์ ลายนกยูง ลายเลขาคณิต และนิยมเกล้าผมมวยสูง (ชักอิโบย) ตลอดจนการสวมเครื่องประดับที่บ่งบอกถึงฐานะทางสังคมและความเชื่อในทุกโอกาสตามวัฒนธรรมประเพณี

References

กัญญรัตน์ ตันสกุล, ชาวไทยเชื้อสายจีนที่อาศัยอยู่ในบริเวณย่านเมืองเก่าตะกั่วป่า. สัมภาษณ์วันที่ 2 กรกฎาคม 2562.

ขนัด หวังเกียรติ, ชาวไทยเชื้อสานจีนและผู้มีความเชี่ยวชาญด้านทรงเจ้าสาวจีนบาบ๋าแบบโบราณ. สัมภาษณ์วันที่ 20 กันยายน 2562.

งามพิศ สัตย์สงวน. (2544). หลักมานุษยวิทยา. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: รามาการพิมพ์.

จรูญรัตน์ ตัณฑวณิช, ชาวไทยเชื้อสายจีนและผู้มีความรู้การแต่งกายบาบ๋า. สัมภาษณ์วันที่ 8 พฤษภาคม 2562.

จิรศักดิ์ อังคทายาท, ผู้ประกอบธุรกิจเช่าซื้อเครื่องแต่งกายพื้นเมือง จังหวัดภูเก็ต. สัมภาษณ์วันที่ 27 สิงหาคม 2562.

จำปา ศรีมุข, ชาวไทยเชื้อสายจีนที่อาศัยอยู่ในบริเวณย่านเมืองเก่าตะกั่วป่า. สัมภาษณ์วันที่ 2 กรกฎาคม 2562.

ฉัตรปวีน์ ถิรณิชารุจศิริ, นักวิชาการวัฒนธรรมชำนาญการพิเศษ สำนักงานวัฒนธรรม จังหวัดระนอง. สัมภาษณ์วันที่ 9 กรกฎาคม 2562.

ปราณี สกุลพิพัฒน์; ศุภชัย สกุลพิพัฒน์; จักรพันธ์ เชาว์ปรีชา; และวณิชา โตวรรณเกษม. (2555). การจัดเก็บและรวบรวมข้อมูลมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม การแต่งกายของชุมชนบาบ๋าเพอรานากัน. กรุงเทพฯ: กรมส่งเสริมวัฒนธรรม.

พัฒน์ จันทร์แก้ว. (2533). บรรพชนผู้สร้างเมือง ภูเก็จ 33. กรุงเทพฯ : เอดิสัน เพลส โปรดักซ์.

ฤดี ภูมิภูถาวร. (2553). วิวาห์บาบ๋าภูเก็ต. กรุงเทพฯ: เวิลด์ออฟเซ็ท พริ้นติ้ง.

วิกรม กรุงแก้ว. (2560). พัสตราภรณ์ยอนหยา. กรุงเทพฯ: โอ. เอส. พริ้นติ้ง เฮ้าท์.

สุภางค์ จันทวานิช และคณะ. (2534). ชาวจีนแต้จิ๋วในประเทศไทยและในภูมิลำเนาเดิมที่เฉาซันสมัยที่ 1 ท่าเรือจางหลิน (2310-2393). กรุงเทพฯ: สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สาวิตร พงศ์วัชร์, รองศาสตราจารย์. ครูภูมิปัญญาและผู้เชี่ยวชาญทางด้านวัฒนธรรมในจังหวัดภูเก็ต. สัมภาษณ์วันที่ 15 ตุลาคม 2562.

ศุภพรพงษ์ชัย พรพงษ์, ทายาทรุ่นที่ 6 บ้าน 100 ปี เทียนสือ จังหวัดระนอง. สัมภาษณ์วันที่ 9 กรกฎาคม 2562.

เอนก นาวิกมูล, ธงชัย ลิขิตพรสวรรค์. (บรรณาธิการ). (2561). สมุดภาพเมืองระนอง. นนทบุรี : พิมพ์ดี.

Tong, Lillian. (2014). Straits Chinese Gold Jewellery. Malaysia: Eastern Printers Sdn Bhd.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2020-12-28