วิวัฒนาการการสร้างสรรค์จิตรกรรมภาพคนในศิลปะสมัยใหม่ของไทย ช่วงปี พ.ศ. 2486 – 2505

บทคัดย่อ

           ในระหว่างปี พ.ศ. 2486 – 2505  ศิลป์ พีระศรี เป็นผู้ที่มีบทบาทอย่างมากต่อการสร้างสรรค์ศิลปะแนวทางตะวันตกในสังคมไทย ทั้งในฐานะผู้ก่อตั้งมหาวิทยาลัยศิลปากร และในฐานะของกรรมการผู้ตัดสินรางวัลเวทีการแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ส่งผลให้การสร้างสรรค์ศิลปะแบบเหมือนจริง ภายใต้แนวทางการแสดงออกแบบศิลปะหลักวิชา (Academic Art) ที่มี ศิลป์ พีระศรี เป็นผู้สนับสนุนหลักนั้น ได้รับการพัฒนาเป็นอย่างมาก อย่างไรก็ดีกระแสความนิยมหลักของรูปแบบศิลปะดังกล่าวนั้น ก็ไม่อาจปิดกั้นอิทธิพลของศิลปะสมัยใหม่ (Modern Art) ซึ่งกำลังเติบโตอยู่ในดินแดนตะวันตกขณะนั้นได้ ส่งผลให้เกิดปรากฏการณ์สร้างสรรค์ศิลปะในแนวทางของศิลปะสมัยใหม่ขึ้นโดยกลุ่มศิลปินหัวก้าวหน้าของไทย

           เมื่อพิจารณาเฉพาะในผลงานจิตรกรรมภาพคน จะพบว่าเริ่มมีพัฒนาการที่ก้าวรุดหน้าไปมาก ทั้งนี้เกิดขึ้นมาจากปัจจัยที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นโอกาสในการเดินทางไปศึกษาศิลปะในต่างประเทศ การรับรู้ข้อมูลข่าวสารความเคลื่อนไหวของศิลปะสมัยใหม่ในดินแดนตะวันตกจากสื่อต่างๆ ที่หลั่งไหลเข้ามาในประเทศ ล้วนเป็นปัจจัยที่มีผลกระทบต่อความคิดสร้างสรรค์และ            การแสดงออกของศิลปินหนุ่มสาวในเวลานั้นทั้งสิ้น

           ปรากฏการณ์ในผลงานจิตรกรรมของกลุ่มศิลปินหัวก้าวหน้าอย่าง เฟื้อ หริพิทักษ์ สมโภชน์ อุปอินทร์ และ อารี สุทธิพันธุ์ ได้สะท้อนให้เราเห็นถึงอิทธิพลของศิลปะสมัยใหม่ ที่ส่งผ่านมาสู่พลังทางความคิด จนเกิดเป็นศักยภาพของการสร้างสรรค์ที่ต่างไปจากกรอบของศิลปะแบบเหมือนจริงแบบหลักวิชาที่เป็นศิลปะกระแสหลักในเวลานั้นได้อีกต่อไป