โครงการสร้างสรรค์ทางทัศนศิลป์ “ขอบฟ้าเดียวกัน” : ปรัชญา ศิลปะ การตีความ และความเข้าใจ

บทคัดย่อ

         บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง โครงการสร้างสรรค์ทางทัศนศิลป์ชุด “ขอบฟ้า
เดียวกัน” (Continued Horizon) มีวัตถุประสงค์เพื่อตั้งคำถามกับข้อจำกัดในเรื่องการรับรู้ของ
มนุษย์ที่ส่งผลต่อการทำความเข้าใจปรากฏการณ์ต่าง ๆ ผ่านกระบวนการทางศิลปะ โดยนำ
เสนอผ่านรูปแบบการติดตั้งภาพเคลื่อนไหวที่ปรับเปลี่ยนตามพื้นที่ ในความหมายของหน้าที่
ของงานศิลปะ ที่ทำหน้าที่เป็นเครื่องมือในการแสดงออกและสื่อสาร เพื่อทำความเข้าใจใน
ความหมายและสัมพันธภาพของความเป็นมนุษย์ที่มีความแตกต่างกันในสังคมร่วมสมัย

      จากปรากฏการณ์การเปลี่ยนแปลงในสังคมไทยช่วงทศวรรษที่ผ่านมา ทำาให้ผู้วิจัยตั้งคำาถาม
กับเรื่องขอบเขตของการรับรู้และการตีความปรากฏการณ์ต่าง ๆ ในสังคมไทย ไม่ว่าจะเป็น
เรื่องการให้คุณค่าทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม กฎเกณฑ์ทางสังคม และการแสดงออก
ทางการเมืองในมิติต่าง ๆ ผ่านประสบการณ์ทางศิลปะของทั้งศิลปินและผู้ชม ผู้วิจัยใช้แนวคิด
ทางปรัชญาและกระบวนการทางศิลปะ เพื่อเป็นเครื่องมือไปสู่การหาคำาตอบและความหมาย
ดังกล่าว โดยใช้การแสดงออกทางศิลปะในรูปแบบทัศนศิลป์ (visual art) อย่าง ศิลปะการจัด
วาง (installation art) และวิดีโอ อาร์ต (video art) นำเสนอผ่านการแสดงผลแบบจอแอลอีดี
(LED) และเครื่องปรับสัดส่วนภาพ นอกจากการตั้งคำถามกับเรื่องขอบเขตของการรับรู้ ผู้วิจัย
ยังให้ความหมายกับ “ความทรงจำา” ที่ไม่ใช่แค่การทำงานของสมอง แต่เป็นการก่อตัวของ
เรื่องเล่าผ่านการให้ความหมายเชิงสังคม ที่ล้วนส่งผลต่อการตีความปรากฏการณ์ต่าง ๆ ใน
สังคมไทย จากบทสรุปและการวิเคราะห์ผลงานสร้างสรรค์ทางทัศนศิลป์ชุด “ขอบฟ้าเดียวกัน”
พบว่าเป็นไปตามวัตถุประสงค์ทั้งเรื่องเนื้อหา รูปแบบและเทคนิค การติดตั้งผลงานสร้างสรรค์
ที่ส่งผลต่อการรับรู้ แสงในพื้นที่นิทรรศการ และการตีความที่นำไปสู่ความเข้าใจผ่าน
ประสบการณ์ทางสุนทรียะของผู้ชม แต่ถึงอย่างไรก็ตาม การทำความเข้าใจความหมายและ
ขอบฟ้าในงานศิลปะไม่จำาเป็นต้องเห็นพ้อง แต่เป็นการยืดขยายขอบฟ้าให้ออกจากข้อจำกัด
ของการรับรู้ เป็นความเข้าใจในความหมายของการแบ่งปัน และได้เรียนรู้ขอบฟ้าอื่น เป็นการ
ตรวจสอบอคติและทำความเข้าใจขอบฟ้าของตัวเองมากขึ้น