การศึกษาเปรียบเทียบชนิดพันธุ์สัตว์ป่าตามกฎหมาย และ การรับรู้ทางกฎหมายของผู้ซื้อขายสินค้าของป่าท้องถิ่นตลาดค้าชายแดน ไทย-ลาว พื้นที่ เชียงราย พะเยา น่าน

Main Article Content

ธิติ ไวกวี

บทคัดย่อ

บทความเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลการรับรู้ของเจ้าหน้าที่รัฐ ผู้ประกอบการนำเข้าส่งออก และประชาชนต่อการปฏิบัติตามกฎหมายสัตว์ป่าระหว่างประเทศ และ เปรียบเทียบชนิดพันธุ์สัตว์ป่าตามกฎหมายสัตว์ป่าของไทย-สปป.ลาว และอนุสัญญาไซเตส รวมทั้งนำเสนอนโยบายการบังคับใช้กฎหมายเกี่ยวกับสัตว์ป่าของพื้นที่ชายขอบระหว่างประเทศไทยและลาว เชียงราย-น่าน-พะเยา ในบริบทการค้าชายแดน โดยวิธีวิจัยเชิงประจักษ์ด้านกฎหมาย จากการศึกษาพบว่า (1) การกระทำความผิดกฎหมายเกิดจากความสับสนของชนิดพันธุ์สัตว์ป่าและพืชป่าในบัญชีรายชื่อชนิดพันธุ์ที่แตกต่างกันซึ่งยากต่อการจำแนกชนิดพันธุ์สัตว์ป่าที่ผิดกฎหมาย ทั้งสปป.ลาว-ไทย และกฎหมายการค้าระหว่างประเทศซึ่งชนิดสัตว์ป่าและพืชป่าที่ใกล้สูญพันธุ์ (CITES) (2) การขยายตัวด้านการท่องเที่ยวและเศรษฐกิจชายแดนสร้างแรงกระตุ้นการซื้อขายของป่าท้องถิ่นประเภทสัตว์ป่าและพืชป่ามากขึ้น และ (3) ความสับสนของสินค้าตาม “จุดผ่อนปรน” ทำให้ประชาชนทั่วไปเข้าใจผิดคิดว่าเป็นสินค้าที่ได้รับอนุญาตให้ค้าขายตามกฎหมายแล้ว


งานวิจัยนี้มีข้อเสนอว่า ภาครัฐควรเตรียมความพร้อมของเจ้าหน้าที่ในทุกระดับตามจุดค้าขายชายแดนต่าง ๆ ในการจำแนกแยกแยะผลิตภัณฑ์ของป่าตามชนิดพันธุ์ที่ผิดกฎหมาย และควรจัดทำป้ายรูปภาพสินค้าสัตว์ป่า และพืชป่าคุ้มครองติดประกาศให้ชัดเจน อีกทั้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องระหว่างประเทศทั้งไทยและสปป.ลาว ควรทบทวนบัญชีสัตว์ป่าร่วมกันในระดับภูมิภาค ทุก ๆ 3-5 ปี และควรกำหนดให้พระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 เป็นบัญชี แนบท้ายตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการปรับเป็นพินัย พ.ศ. 2565 ได้

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ไวกวี ธ. (2025). การศึกษาเปรียบเทียบชนิดพันธุ์สัตว์ป่าตามกฎหมาย และ การรับรู้ทางกฎหมายของผู้ซื้อขายสินค้าของป่าท้องถิ่นตลาดค้าชายแดน ไทย-ลาว พื้นที่ เชียงราย พะเยา น่าน. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 16(1), 208–238. สืบค้น จาก https://so02.tci-thaijo.org/index.php/human_ubu/article/view/271652
ประเภทบทความ
บทความวิจัย (Research paper)

เอกสารอ้างอิง

Chaiakaraphong, N. (2020). Green criminology and wildlife trafficking in Thailand. Journal of Social Sciences, 50(1), 81–102. (in Thai)

Davis, E. O. & Glikman, J. A. (2020). An assessment of wildlife use by Northern Laos nationals. Animals, 10(685), 1–13. https://doi.org/10.3390/ani10040685

Epstein, L. & Martin, A. D. (2014). An introduction to empirical legal research. Oxford University Press.

Jiao, Y., Yeophantong, P. & Lee, T. M. (2021). Strengthening international legal cooperation to combat the illegal wildlife trade between Southeast Asia and China. Frontiers in Ecology and Evolution, 9, 645427. https://doi.org/10.3389/fevo.2021.645427

Kasper, K., Schweikhard, J., Lehmann, M., Ebert, C. L., Erbe, P., Wayakone, S., ... & Ziegler, T. (2020). The extent of the illegal trade with terrestrial vertebrates in markets and households in Khammouane Province, Lao PDR. Nature Conservation, 41, 25–45. https://doi.org/10.3897/natureconservation.41.48320

Na Nakorn, K. (2017). Criminal law: General principle. Winyuchon. (in Thai)

OECD. (2019, September 6). The illegal wildlife trade in Southeast Asia: Institutional capacities in Indonesia, Singapore, Thailand and Viet Nam. Illicit Trade. https://www.oecd.org/en/publications/the-illegal-wildlife-trade-in-southeast-asia_14fe3297-en.html

Parker, M. (2009). Categorizing environmental crimes: Malum in se or malum prohibitum. Texas Environmental Law Journal, 40, 93–111.

Petchsiri, A. (2013). Criminal theory. Winyuchon. (in Thai)

Sollund, R. (2024). International wildlife trade. In Research handbook on environmental crimes and criminal enforcement. Edward Elgar Publishing.

Tagliacozzo, E. (2001). Border permeability and the state in Southeast Asia: Contraband and regional security. Contemporary Southeast Asia, 23(2), 254–274.

Tekayak, D. (2016). Protecting earth rights and the rights of indigenous peoples: Towards an international crime of ecocide. Fourth World Journal, 14(2), 5–13.

van Uhm, D. P., & Zhang, M. (2022). Illegal wildlife trade in two special economic zones in Laos: Underground–open-sale fluctuations in the Golden Triangle borderlands. Frontiers in Conservation Science, 3, 1030378. https://doi.org/10.3389/fcosc.2022.1030378