พฤติกรรมสุขภาพชุมชนต้นแบบอย่างยั่งยืน: กรณีหลังวิกฤตโควิด-19
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพพฤติกรรมชุมชนระหว่างและหลังวิกฤตการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 2) ศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมสุขภาพชุมชนในวิกฤตการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 อย่างยั่งยืน และ 3) พัฒนารูปแบบพฤติกรรมสุขภาพชุมชนเพื่อรองรับวิกฤตการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 อย่างยั่งยืน โดยเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพตามหลักปรากฏการณ์วิทยา โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกจำนวน 44 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา กำหนดรหัสข้อมูล คำสำคัญ จัดกลุ่มใหญ่ และตรวจสอบเพื่อยืนยันความถูกต้องแบบสามเส้า ผลการวิจัยพบว่า 1) สภาพพฤติกรรมชุมชนทั้งระหว่างและหลังการแพร่ระบาดมีความแตกต่างกันทั้งมิติทางด้านสังคม และจิตใจ โดยด้านสังคมและด้านสุขภาพจิตใจของคนในชุมชนกลายเป็นความปกติใหม่ (New Normal) ในการใช้ชีวิต 2) ปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมสุขภาพชุมชน ประกอบไปด้วย 7 ปัจจัย ได้แก่ สิ่งแวดล้อมทางกายภาพ สิ่งแวดล้อมทางจิตใจ จิตลักษณะส่วนบุคคล การรับรู้ข่าวสารในภาวะวิกฤต การจัดการภาวะวิกฤต ภาวะผู้นำ และการบริหารจัดการ จากนั้นจึงนำมา 3) พัฒนาเป็นรูปแบบพฤติกรรมสุขภาพชุมชนเพื่อรองรับวิกฤตการณ์การแพร่ระบาดของโรคอื่น ๆ อย่างยั่งยืนในบริบทของชุมชนในอนาคตโดยประกอบด้วย ปัจจัยหลัก ได้แก่ การจัดการภาวะวิกฤตในบริบทของชุมชน การกำหนดมาตรการ การเฝ้าระวัง คัดกรองการประสานความร่วมมือระหว่างชุมชน การตั้งด่านชุมชน รวมทั้งระบบในการเยียวยาจิตใจภายหลังวิกฤตการณ์การแพร่ระบาดของโรค การศึกษาหาข้อมูล และข้อเท็จจริงเกี่ยวกับความรุนแรงของโรคหรือระดับความเสี่ยงที่อาจจะเกิดขึ้นแก่ชุมชน การแลกเปลี่ยนข้อมูลที่เป็นจริงทางสาธารณสุข และการจัดทำแผนกลยุทธ์ในการรับมือความเสี่ยงด้านสุขภาพของชุมชนอย่างเป็นรูปธรรมที่เน้นการมีส่วนร่วมของคนในชุมชนอย่างแท้จริงต่อไป
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
เอกสารอ้างอิง
Baiya, T. & Nilkong, V. (2022). Community health development at Suksala area in Bo Kluea District and Chaloem Phrakiat District, Nan Province. Department of Health Service Support Journal, 17(2), 5–14. (in Thai) https://thaidj.org/index.php/jdhss/article/view/10440/9223
Chaitarachote, N. (2022). Crisis management from the situation of the COVID-19 virus pandemic. Journal of MCU Buddhapanya Review, 7(4), 278–291. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/jmbr/article/view/262763
Edberg, M. (2015). Essentials of health behavior: Social and behavioral theory in public health (2nd ed.). Jones & Bartlett.
Fredrickson, B. L. (2013). Positive emotions broaden and build. In Advances in Experimental Social Psychology (Vol. 47, pp. 1–53). Academic Press.
Heaney, C. A. & Israel, B. A. (2008). Social networks and social support. In Health behavior and health education: Theory, research, and practice (4th ed., pp. 189–210).
Holt-Lunstad, J., Uchino, B. N., Glanz, K., Rimer, B. K., & Viswanath, K. (2015). Health behavior: Theory, research, and practice. John Wiley & Sons.
Ilesanmi, O. S. & Fagbule, O. F. (2020). Realities of COVID-19 pandemic in Nigeria: Coping with the challenges and charting a way forward. Annals of Ibadan Postgraduate Medicine, 18(1), 78–84.
Imjongjairuk, A. (2019). Factors affecting the success of healthy space community development model: A case of Phasi Charoen District, Bangkok Metropolitan Administration [Master’s thesis, National Institute of Development Administration]. (in Thai) https://doi.org/10.14457/NIDA.the.2019.145
Juan, Y., Yuanyuan, C., Qiuxiang, Y., Cong, L., Xiaofeng, L., Yundong, Z., Jing, C., Peifeng, Q., Yan, L., Xiaojiao, X. & Yujie, L. (2020). Psychological distress surveillance and related impact analysis of hospital staff during the COVID-19 epidemic in Chongqing, China. Comprehensive Psychiatry, 103, 152198. https://doi.org/10.1016/j.comppsych.2020.152198
Mukherjee, I. (2020). The influence of employee wellbeing on citizenship behavior towards individuals and the organization [Master’s thesis, University of Wollongong].
Office of Community Based Health Care Research and Development. (2011). Report on the situation of the primary care system in Thailand in 2010. Sahapattanapaisan. (in Thai)
Phephum, J. (2018). Health behavior: Concept, theories and practices (2nd ed.). Naresuan University Press. (in Thai)
Phithaksilp, M. (2016). Enhancing health related quality of life in educators through physical activities program [Master’s thesis, Burapha University]. (in Thai) https://webopac.lib.buu.ac.th/catalog/BibItem.aspx?BibID=b00333409
Pichitkuntham, P., Toonsiri, C. & Homsin, P. (2019). Factors predicting health preparation for aging society among community-dwelling people in Wangchan District, Rayong Province. The Journal of Faculty of Nursing Burapha University, 27(1), 91–99. https://ojs.lib.buu.ac.th/index.php/nursing/article/view/6394
Rattanachajoen, K. (2021). The COVID-19 outbreak management: A case of Wohan Daen District, Saraburi [Master’s thesis, Ramkhamhaeng University]. (in Thai) http://www3.ru.ac.th/mpaabstract/files/2564_1649668364_6314830010.pdf
Rosenstock, I. M., Strecher, V. J., & Becker, M. H. (1988). Social learning theory and the health belief model. Health Education Quarterly, 15(2), 175–183.
Skinner, C. S., Tiro, J., & Champion, V. L. (2015). Background on the health belief model. In K. Glanz, B. K. Rimer, & K. Viswanath (Eds.), Health behavior: Theory, research, and practice (5th ed., pp. 75, 1–34). Jossey-Bass.
Soonthorn, S., Sriyasak, A., Leungratanamart, L., Tongpeth, J., Boonme, L., & Thongnak, T. (2022). Handbook of community health manager, crisis management after COVID-19 pandemics. Office of Community Based Health Care Research and Development. (in Thai) https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/5721
Thongwachira, C., Thophon, C., Theanworrakant, N., Charoenpul, S., Songdach, C., Kijnat, N., Nuysud, M. & Dentrakul, S. (2018). Faculty of Nursing, HRH Princess Chulabhorn College of Medical Science, Chulabhorn Royal Academy. Princess of Naradhiwas University Journal of Humanities and Social Sciences, 5, 51–61. (in Thai) https://so05.tci-thaijo.org/index.php/pnuhuso/article/view/117908
Tothong, S., & Kiatsinsap, J. (2021). Roles of nurses in promoting self-care of schizophrenia patients for recurrent prevention. Udonthani Hospital Medical Journal, 29(1), 153–165. (in Thai) https://he02.tci-thaijo.org/index.php/udhhosmj/article/view/250828
World Health Organization. (2010). Community-based rehabilitation: CBR guidelines. https://www.who.int/publications/i/item/9789241548052
Wuttaphan, N. (2023). Working behavior of village health volunteers during new emerging disease: A qualitative study. Human Resource and Organization Development Journal, 15(1), 128–153. (in Thai) https://so01.tcithaijo.org/index.php/HRO DJ/article/view/250725
Wuttaphan, N. (2022a). Factors influencing the work behavior of village health volunteers during the COVID-19 pandemic in Thailand: A cross-sectional study. Journal of Population & Social Studies, 30, 816–833. https://doi.org/10.25133/JPSSv302022.045
Wuttaphan, N. (2022b). Work behavior and organizational citizenship behavior of frontline workers during COVID-19 in Thailand. The Journal of Behavioral Science, 17(1), 58–71.
Yortkham, A., Laothamatas, A., & Yenyuak, C. (2020). Empowerment of active citizenship and public policy partnership of village health volunteers for sustainable health self-care [Master’s thesis, Rangsit University]. (in Thai) https://rsuir-library.rsu.ac.th/handle/123456789/671
