การเข้าถึงที่ดิน การดำรงชีพและความหมายของที่ดินในทัศนะของผู้หญิงในขบวนการเคลื่อนไหวเรื่องสิทธิในที่ดินภาคใต้

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งอภิปรายประเด็นการเข้าถึงและการดำรงชีพของผู้หญิงที่อยู่ในชุมชนแห่งหนึ่งซึ่งเป็นสมาชิกขบวนการเคลื่อนไหวเรื่องสิทธิที่ดินในภาคใต้ ผู้วิจัยได้เก็บข้อมูลภาคสนามจากประสบการณ์ของผู้หญิงในชุมชนดังกล่าวจำนวน 34 คน โดยชี้ให้เห็นว่าแม้การเข้าถึงทรัพยากรที่ดินอาจมีประเด็นเพศสภาพ (gender) กำกับอยู่ แต่กระนั้น สถานะทางสังคมชุดอื่น ๆ ได้แก่ อายุ วัย และสถานภาพซึ่งเป็นพหุอัตลักษณ์ที่ทับซ้อนของผู้หญิงยังเป็นตัวกำกับการเข้าถึงที่ดิน ลักษณะการใช้ประโยชน์ในที่ดิน การทำมาหากิน รวมไปถึงการให้ความหมายและความสำคัญของที่ดิน และยังชี้ให้เห็นว่าการไม่มีความมั่นคงสิทธิในที่ดินส่งผลต่อความมั่นคงอื่น ๆ ในชีวิตด้วย ในภาวะการเปลี่ยนผ่านของสังคมชนบทไทยที่ที่ดินอาจไม่ใช่พื้นที่สำหรับทำการเกษตรกรรมเพียงเท่านั้น ที่ดินยังถูกให้ความหมายในมุมของการเป็นสินทรัพย์ที่ประกันความมั่นคงของชีวิตตนเองและครอบครัวดังที่ผู้หญิงในชุมชนสมาชิกขบวนการเคลื่อนไหวเรื่องที่ดินภาคใต้ได้ให้ความหมายไว้