ภาษี กับ องค์กรทางศาสนา: กรณีวัดในพระพุทธศาสนา
คำสำคัญ:
ภาษีวัด, นิติบุคคลทางศาสนา, กฎหมายภาษีญี่ปุ่น, พุทธพาณิชย์, การยกเว้นภาษีบทคัดย่อ
บทความวิชาการฉบับนี้ศึกษาวิเคราะห์มาตรการทางภาษีของวัดในพระพุทธศาสนาในประเทศไทยเปรียบเทียบกับนิติบุคคลทางศาสนาในประเทศญี่ปุ่น เพื่อหาแนวทางพัฒนากฎหมายภาษีให้สอดคล้องกับบริบทเศรษฐกิจปัจจุบัน ผลการศึกษาพบว่า ประเทศไทยยกเว้นภาษีให้แก่วัดอย่างกว้างขวางในฐานะองค์กรสาธารณกุศล แต่ยังขาดความชัดเจนในการจัดเก็บภาษีจากรายได้ที่เป็นลักษณะเชิงพาณิชย์ ส่งผลให้เกิดปัญหาความโปร่งใสและข้อจำกัดในการตรวจสอบบัญชี ขณะที่ประเทศญี่ปุ่นมีการจำแนกรายได้ออกเป็น “กิจกรรมทางศาสนา” ซึ่งได้รับยกเว้นภาษี และ “กิจกรรมเชิงพาณิชย์” ซึ่งต้องเสียภาษีในอัตราพิเศษ แม้จะเป็นองค์กรทางศาสนาก็ตาม มาตรการของญี่ปุ่นจึงช่วยสร้างความสมดุลระหว่างการส่งเสริมศาสนากับความเป็นธรรมทางภาษี บทความนี้จึงเสนอให้ประเทศไทยพิจารณาปรับปรุงกฎหมายเพื่อแยกประเภทรายได้ของวัดให้ชัดเจน โดยจัดเก็บภาษีจากรายได้ที่ไม่ใช่กิจของสงฆ์โดยแท้ เพื่อยกระดับความโปร่งใส ลดปัญหาพุทธพาณิชย์ และสร้างมาตรฐานการบริหารจัดการทรัพย์สินของวัดให้มีประสิทธิภาพทัดเทียมนานาประเทศ
เอกสารอ้างอิง
รายการอ้างอิง
กรมสรรพากร. (11 มกราคม 2555). ประกาศอธิบดีกรมสรรพากร เรื่อง กำหนดให้ผู้มีหน้าที่เสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคล และผู้จ่ายเงินได้ซึ่งมีหน้าที่หักภาษี ณ ที่จ่าย มีและใช้เลขประจำตัวในการปฏิบัติการตามประมวลรัษฎากร.
นงนภัส พัฒน์แช่ม. (2568, 16 พฤษภาคม). ตีแผ่ปัญหาการจัดการทรัพย์สินของวัดไทย เมื่อเจ้าอาวาสวัดไร่ขิงตกเป็นผู้ต้องหายักยอกเงิน 300 ล้าน. BBC News ไทย. https://www.bbc.com/thai/articles/c79ed050x74o
บุญญ์กัญญ์ ทองถาวร. (2560). แนวทางการจัดเก็บภาษี กรณีวัดประกอบกิจการแสวงหากำไร. [เอกัตศึกษาศิลปศาสตรมหาบัณฑิตไม่ได้ตีพิมพ์]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ประมวลรัษฎากร. (1 เมษายน 2482). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ 56, หน้า 19-21.
ประกาศกระทรวงการคลัง ว่าด้วยภาษีเงินได้และภาษีมูลค่าเพิ่ม (ฉบับที่ 856). (21 พฤศจิกายน 2568). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ 142 ตอนพิเศษ 367 ง, หน้า 6.
พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535. (4 มีนาคม 2535). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ 109 ตอนที่ 16, หน้า 9.
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย. (6 เมษายน 2560). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ 134 ตอนที่ 40ก, หน้า 26.
สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. (19 ธันวาคม 2556). ระเบียบสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ว่าด้วยการเบิกจ่ายนิตยภัค พ.ศ. 2556.
สุเมธ ศิริคุณโชติ, กำธร สิริชูติวงศ์, อดิศักดิ์ สืบประดิษฐ์ และภิรัตน์ เจียรนัย. (2568). ภาษีอากรตามประมวลรัษฎากร. เรือนแก้วการพิมพ์.
Agency for Cultural Affairs. (2024). Religious Corporation Management Handbook. Religious Affairs Division.
Consumption Tax Act. (1989, April 1). Kanpō. Act No.108 of 1988.
Religious Corporations Act. (1951, April 3). Kanpō. Act No.126 of 1951.
National Tax Agency. (2024). 確定申告が必要な方. https://www.nta.go.jp/taxes/shiraberu/shinkoku/tebiki/2023/01/1_06.htm
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
- บทความในวารสารวิชาการมนุษย์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี เป็นความคิดเห็นของผู้นิพนธ์ ไม่ใช่ความคิดเห็นของกองบรรณาธิการ และไม่ใช่ความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการและ/หรือของคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
- กองบรรณาธิการไม่สงวนสิทธิ์ในการคัดลอก แต่ให้อ้างอิงแสดงที่มา
- บทความที่ได้รับตีพิมพ์จะมีการตรวจความถูกต้องเหมาะสมจากกองบรรณาธิการและผู้ทรงคุณวุฒิในสาขาที่เกี่ยวข้อง (peer review) จำนวน 3 คน โดยผู้ทรงคุณวุฒิจะไม่ทราบผู้นิพนธ์ และผู้นิพนธ์ไม่ทราบชื่อผู้ทรงคุณวุฒิ (double-blind peer review)
