การถอดรหัสพหุวัฒนธรรมอาหารท้องถิ่นย่านตลาดพลูผ่านการเล่าเรื่อง: กรณีศึกษา การยกระดับเศรษฐกิจฐานรากด้วยการท่องเที่ยวเชิงอาหาร
คำสำคัญ:
การถอดรหัส, พหุวัฒนธรรมอาหาร, การเล่าเรื่อง, การท่องเที่ยวเชิงอาหาร, เศรษฐกิจฐานราก, ย่านตลาดพลูบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ถอดรหัสบริบทพหุวัฒนธรรมอาหารท้องถิ่น 2) วิเคราะห์รูปแบบและกลยุทธ์การเล่าเรื่องอาหารท้องถิ่น และ 3) เสนอแนวทางพัฒนานักเล่าเรื่องอาหารท้องถิ่นเพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากในย่านตลาดพลูผ่านการท่องเที่ยวเชิงอาหาร โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพและการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ผลการวิจัยพบว่า 1) ย่านตลาดพลูมีลักษณะเด่นด้านความหลากหลายทางวัฒนธรรมอาหาร ซึ่งสามารถถอดรหัสผ่านสัญลักษณ์อาหาร วิธีการปรุง วัตถุดิบ และประวัติศาสตร์ที่สะท้อนอัตลักษณ์เฉพาะกลุ่มชาติพันธุ์ โดยมีการคืนข้อมูลสู่ชุมชนเพื่อยืนยันความถูกต้องร่วมกัน 2) มีรูปแบบและกลยุทธ์การเล่าเรื่องผ่านบุคคลสำคัญ การจัดกิจกรรมชุมชนที่ให้นักท่องเที่ยวได้มีส่วนร่วมโดยตรง รวมถึงการใช้สื่อดิจิทัลในการสื่อสารและประชาสัมพันธ์ในการดึงดูดนักท่องเที่ยว และ 3) แนวทางพัฒนานักเล่าเรื่องอาหารควรเน้นการพัฒนาองค์ความรู้วัฒนธรรม ทักษะการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ การใช้เทคโนโลยีดิจิทัล รวมถึงการสร้างเครือข่ายความร่วมมือในชุมชน
เอกสารอ้างอิง
กาญจนา รอดแก้ว, ภุชงค์ เสนานุช และรณรงค์ จันใด. (2563). รายงานวิจัยเรื่อง การศึกษาความคิดเห็นเกี่ยวกับนโยบายการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน. สถาบันพระปกเกล้า.
ณัฐดนัย สาทสนิท. (2565). การตลาดแบบเล่าเรื่อง การรับรู้คุณค่าตราสินค้า และการตัดสินใจซื้อสินค้าธุรกิจเพื่อสังคม กรณีศึกษาตราสินค้าดอยคำ [วิทยานิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิตไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ดารณี อาจหาญ และเกิดศิริ เจริญวิศาล. (2565). การพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอาหารภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจ BCG. วารสารวไลยอลงกรณ์ปริทัศน์, 12(2), หน้า 276-291.
นธี เหมมันต์ และชญาน์ทัต เอี่ยวเรืองสุรัติ. (2567). การสื่อสารวัฒนธรรมอาหารท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว: กรณีศึกษาหลาดใต้โหนด ตำบลดอนทราย อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง. การประชุมหาดใหญ่วิชาการระดับชาติและนานาชาติ ครั้งที่ 15 (หน้า 1266-1278). มหาวิทยาลัยหาดใหญ่.
ปรเมษฐ์ ดำชู, อนุมาน จันทวงศ์, จุฑารัตน์ ธาราทิศ และมนกันต์ สมเกื้อ. (2562). รายงานวิจัยเรื่อง การพัฒนาฐานข้อมูลด้านเอกลักษณ์อาหารท้องถิ่นในจังหวัดนครศรีธรรมราชและจังหวัดสุราษฎร์ธานี. มหาวิทยาลัยนเรศวร.
พวงร้อย กล่อมเอี้ยง, มนัสสวาส กุลวงศ์ และโชคชัย วงษ์ตานี. (2546). โครงการวิจัยประวัติศาสตร์ท้องถิ่นวิถีวัฒนธรรมริมน้ำ ย่านตลาดพลูจากคลองบางหลวงถึงคลองด่าน. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
วรสิทธิ์ ตันตินิพันธุ์กุล, บุษเกตน์ อินทรปาสาน และอรรจนียา วงศ์กิจการวานิช. (2558). รายงานวิจัยเรื่อง การวิจัยเพื่อศึกษาและสำรวจภูมิทัศน์วัฒนธรรมของย่านเมืองเก่าในชุมชนบริเวณแม่น้ำเจ้าพระยาสายเก่าฝั่งธนบุรี: กรณีศึกษา พื้นที่ตลาดพลู-วัดโพธินิมิตร. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี.
สมจินตนา จิรายุกุล, วินัยธร วิชัยดิษฐ์ และสุธิดารัตน์ มัทธวรัตน์. (2564). การจัดการความรู้เพื่อสืบสานอนุรักษ์วัฒนธรรมไทยฝั่งธนบุรี กรุงเทพมหานคร. วารสารสถาบันวิจัยญาณสังวร, 12(2), หน้า 95–105.
สรณา อนุสรณ์ทรางกูร. (2568). รายงานวิจัยเรื่อง การยกระดับมาตรฐานวิชาชีพการเป็นนักเล่าเรื่องพหุวัฒนธรรมอาหารท้องถิ่นเพื่อเสริมสร้างเศรษฐกิจฐานรากเชิงพาณิชย์ ในพื้นที่ย่านตลาดพลู กรุงเทพมหานคร. มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี.
สรรเสริญ วงศ์ชะอุ่ม. (2554). การวางแผนพัฒนาประเทศ. ศูนย์การพิมพ์เพชรรุ่ง.
อมรา ดอกไม้ และนาตยา เกตุสมบูรณ์. (2568). รูปแบบการเล่าเรื่องเพื่อยกระดับมูลค่าอาหารพหุวัฒนธรรมตำรับดั้งเดิม เมืองเก่าอยุธยา. วารสารศิลปการจัดการ, 9(1), หน้า 422-443.
Boje, D. M. (1991). The storytelling organization: A study of story performance in an office-supply firm. Administrative Science Quarterly, 36(1), pp.106-126.
Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. In J. Richardson (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (pp. 241-258). Greenwood.
Cohen, E., & Avieli, N. (2004). Food in tourism: Attraction and impediment. Annals of Tourism Research, 31(4), pp. 755-778.
Denning, S. (2001). The springboard: How storytelling ignites action in knowledge-era organizations. Butterworth-Heinemann.
Gabriel, Y. (2000). Storytelling in organizations: Facts, fictions, and fantasies. Oxford University Press.
Hinnerová, K. (2007). Food as a Transcultural Metaphor-Food Imagery in Contemporary Multicultural Women Writing in Canada. [Master’s thesis, Masaryk University]. MUNI. https://is.muni.cz/th/74496/ff_m_b1/
Kwik, J. C. (2008). Traditional food knowledge: Renewing culture and restoring health. [Master’s thesis, University of Waterloo]. UWATERLOO. https://dspacemainprd01.lib.uwaterloo.ca/server/api/core/bitstreams/8bc33d76-f288-4301-a73f-796388e5c7d9/content
McDowell, K. (2021). Storytelling wisdom: Story, information, and DIKW. Journal of the Association for Information Science and Technology, 72(10), pp. 1223-1233.
OECD. (2012). Food and the Tourism Experience: The OECD-Korea Workshop. OECD Studies on Tourism. OECD Publishing.
Office of the National Economic and Social Development Board. (2017). Thailand’s voluntary national review on the implementation of the 2030 Agenda for Sustainable Development. United Nations High-level Political Forum on Sustainable Development. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/16147Thailand.pdf
Reddy, G., & van Dam, R. M. (2020). Food, culture, and identity in multicultural societies: Insights from Singapore. Appetite, 149, pp. 104633.
World Tourism Organization. (2017). Affiliate Members Global Report, Volume 16-Second Global Report on Gastronomy Tourism. UNWTO. https://www.e-unwto.org/doi/book/10.18111/9789284418701
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
- บทความในวารสารวิชาการมนุษย์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี เป็นความคิดเห็นของผู้นิพนธ์ ไม่ใช่ความคิดเห็นของกองบรรณาธิการ และไม่ใช่ความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการและ/หรือของคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
- กองบรรณาธิการไม่สงวนสิทธิ์ในการคัดลอก แต่ให้อ้างอิงแสดงที่มา
- บทความที่ได้รับตีพิมพ์จะมีการตรวจความถูกต้องเหมาะสมจากกองบรรณาธิการและผู้ทรงคุณวุฒิในสาขาที่เกี่ยวข้อง (peer review) จำนวน 3 คน โดยผู้ทรงคุณวุฒิจะไม่ทราบผู้นิพนธ์ และผู้นิพนธ์ไม่ทราบชื่อผู้ทรงคุณวุฒิ (double-blind peer review)
