การศึกษาพัฒนาการและการผลิตซ้ำของ “ความเกลียดชัง” ในสังคมไทย

ผู้แต่ง

  • สมชาย ศรีรักษ์ สาขาวิชาสังคมศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี

คำสำคัญ:

ความเกลียดชัง, การผลิตซ้ำ, อุดมการณ์ทางการเมือง, ชาติพันธุ์, เพศวิถี

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาที่มา พัฒนาการ และการผลิตซ้ำของความเกลียดชังในรูปแบบต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในสังคมไทยในบริบททางสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปในแต่ละยุคสมัย และ 2) ศึกษาหาแนวทางแก้ไขและวิธีการรับมือกับปัญหาที่เกิดขึ้นจากความเกลียดชังที่เพิ่มขึ้นอย่างมากในปัจจุบัน การวิจัยในครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงประวัติศาสตร์ ซึ่งผู้วิจัยเก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้การวิจัยเอกสาร และใช้ระเบียบวิธีทางประวัติศาสตร์เพื่อตรวจสอบความน่าเชื่อถือของข้อมูล ในงานวิจัยนี้ศึกษาความเกลียดชัง 3 ด้าน คือ 1) ด้านอุดมการณ์ทางการเมือง 2) ด้านชาติพันธุ์และเชื้อชาติ และ 3) ด้านเพศภาวะและเพศวิถี ผลจากการวิจัยพบว่า ความแตกต่างระหว่างอุดมการณ์ทางการเมือง ทำให้เกิดความขัดแย้งและความรุนแรงขึ้นหลายเหตุการณ์ในสังคมไทย มโนทัศน์ “ความเป็นไทย” ทำให้เกิดอคติเรื่องชาติพันธุ์ ส่วนความเชื่อในเรื่องเพศชายและหญิง ทำให้เกิดอคติต่อกลุ่มที่มีเพศวิถีที่แตกต่างออกไป เช่น กลุ่มเกย์ เป็นต้น ทั้งนี้การผลิตซ้ำความเกลียดชังขึ้นใหม่กลายเป็นกลไกที่สำคัญที่ทำให้ความเกลียดชังยังคงอยู่ในสังคม อุปสรรคสำคัญในการแก้ไขปัญหาความเกลียดชังในสังคมไทย คือ การขาดความรู้และข้อมูล และการยึดติดในความคิดของตนเอง สำหรับแนวทางแก้ไขปัญหาดังกล่าวที่สำคัญที่สุด คือ การสร้างความปรองดองสมานฉันท์ และการปลูกฝังความคิดประชาธิปไตยเรื่องความเสมอภาคเท่าเทียมกันในฐานะความเป็นมนุษย์ที่ไม่ถูกลดทอนศักดิ์ศรี ดูหมิ่นเหยียดหยาม หรือถูกแบ่งชนชั้นว่าต่ำกว่า

เอกสารอ้างอิง

นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ. (2556). รายงานการวิจัย เรื่อง วัฒนธรรมอคติทางเพศในสังคมไทย ทศวรรษ 2480 ถึงทศวรรษ 2550. ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).

นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ. (2565). พลวัตสังคมไทยกับอคติต่อคนข้ามเพศและคนรักเพศเดียวกัน. ใน นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ. (บ.ก.), ส่องอคติ (2): ความเป็นมนุษย์กับภูมิทัศน์อคติไทย (หน้า 145-210). ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).

วรเทพ ว่องสรรพการ. (2561). วาทกรรมความเป็นไทยกับการควบคุมทางสังคม. วารสารอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 40(1), หน้า 124-157.

สฤณี อาชวานันทกุล ณัฐสิฏ รักษ์เกียรติวงศ์ และวนิชา ดิเรกอุดมศักดิ์. (2557). ความเหลื่อมล้ำกับตลาดทุนและกรณีหุ้นการเมือง. ใน ผาสุก พงษ์ไพจิตร (บ.ก.), สู่สังคมไทยเสมอหน้า (หน้า 61-88). มติชน.

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2561). ยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. 2561-2580 (ฉบับประกาศราชกิจจานุเบกษา). สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.

อภิชาต สถิตนิรามัย และอนุสรณ์ อุณโณ. (2560). รายงานการวิจัย เรื่อง “การเมืองคนดี”: ความคิด ปฏิบัติการ และอัตลักษณ์ทางการเมืองของผู้สนับสนุน “ขบวนการเปลี่ยนแปลงประเทศไทย”. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.

อุกฤษฎ์ ปัทมานันท์. (2557). เครือข่ายอำนาจทักษิณ: โครงสร้าง บทบาท และพลวัต. ใน ผาสุก พงษ์ไพจิตร (บ.ก.), สู่สังคมไทยเสมอหน้า (หน้า 193-230). มติชน.

อุษณีย์ ธโนศวรรย์ และศรีชัย พรประชาธรรม. (2553). การศึกษา: มายาการความรุนแรงเชิงวัฒนธรรม. ใน ชัยวัฒน์ สถาอานันท์ (บ.ก.), ความรุนแรงซ่อน/หาสังคมไทย (หน้า 219-326). มติชน.

Althusser, L. (1971). Ideology and ideological state apparatuses. In L. Althusser (Ed.), Lenin and Philosophy and Other Essays (pp. 127–186). Monthly Review Press.

Anderson, B. (1991). Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. Verso.

Bourdieu, P. (1977). Reproduction in Education, Society and Culture. (R. Nice, Trans.). Sage Publications.

Butler, J. (1990). Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity. Routledge.

Cortese, A. (2006). Opposing Hate Speech. Praegers.

Delgado, R., & Stefancic, J. (2017). Critical Race Theory: An Introduction (3rd ed.). NYU Press.

Foucault, M. (1978). The History of Sexuality: Volume I–An Introduction. (R. Hurley, Trans.). Pantheon Books.

Iyengar, S., Sood, G., & Lelkes, Y. (2012). Affect, not ideology: a social identity perspective on polarization. Public Opinion Quarterly, 76(3), pp. 405–431.

Matsuda, M. J. (1989). Public response to racist speech: considering the victim's story. Michigan Law Review, 87(8), pp. 2320–2381.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

06-08-2025

รูปแบบการอ้างอิง

ศรีรักษ์ ส. (2025). การศึกษาพัฒนาการและการผลิตซ้ำของ “ความเกลียดชัง” ในสังคมไทย. วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี, 8(2), A31-A45. สืบค้น จาก https://so02.tci-thaijo.org/index.php/human_dru/article/view/278368

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย