กระบวนการเรียนรู้และถ่ายทอดภูมิปัญญาโขน

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษากระบวนการเรียนรู้และถ่ายทอดภูมิปัญญาโขนของครูโขนประชากรเป็นครูโขนหรือผู้ทรงคุณวุฒิด้านการแสดงโขนกรมศิลปากร โขนชาวบ้าน และโขนประยุกต์ จำนวน 13 ท่าน เครื่องมือในการวิจัยใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างที่ผ่านการพิจารณาความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหาจากผู้เชี่ยวชาญจำนวน 5 ท่าน โดยมีความเชื่อมั่นระหว่าง 0.6-0.8 ผลการวิจัยพบว่า กระบวนการถ่ายทอดและเรียนรู้ภูมิปัญญาโขนสู่ศิลปกรรมร่วมสมัย สามารถแบ่งเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ 1) โขนในระบบโรงเรียน และ 2) โขนนอกระบบโรงเรียน โดยสามารถสรุปกระบวนการเรียนรู้ของครูโขนออกเป็น 7 ประเด็น ดังนี้ 1) มุมมองในภูมิปัญญาโขน 2) แรงจูงใจของผู้เรียน 3) รูปแบบการเรียนการสอน 4) ลักษณะครู 5) บรรยากาศการเรียนการสอน 6) ความสามารถในการเรียนรู้ และ 7) วิธีการเรียนรู้การถ่ายทอดภูมิปัญญาโขน แบ่งออกได้เป็น 6 ประเด็น ได้แก่ 1) มุมมองที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนและที่มีต่อนักเรียนในปัจจุบัน 2) มุมมองที่ครูมีต่อตนเอง 3) รูปแบบและวิธีการถ่ายทอดภูมิปัญญาโขน 4) สิ่งแวดล้อมและการใช้สื่อการเรียนรู้ 5) ปัญหาและอุปสรรคในการถ่ายทอดความรู้และการแก้ไขปัญหา และ 6) ข้อเสนอแนะในการถ่ายทอดภูมิปัญญา