การรับรู้ทางสังคมเพื่อป้องกันและรับมือกับการกลั่นแกล้งทางออนไลน์ ในนักเรียนประถมศึกษา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิชาการฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมและวิเคราะห์แนวคิดด้านการรับรู้ทางสังคม อันเป็นกลไกหลักที่จำเป็นในการป้องกันและรับมือกับการกลั่นแกล้งทางโลกออนไลน์ของนักเรียนระดับประถมศึกษา ภายใต้บริบทที่เด็กเล็กเข้าถึงเทคโนโลยีได้รวดเร็วแต่ยังขาดภูมิคุ้มกันทางสังคมที่เพียงพอ เนื้อหาในการนำเสนอครั้งนี้ประกอบด้วย 4 ส่วนสำคัญ ได้แก่ (1) ความหมายและองค์ประกอบการรับรู้ทางสังคม (2) ภาพรวมปัญหาและรูปแบบการกลั่นแกล้งออนไลน์ที่พบบ่อยในโรงเรียนประถม (3) ความสัมพันธ์ระหว่างระดับการรับรู้ทางสังคมกับการป้องกันการกลั่นแกล้งออนไลน์ในนักเรียนและ (4) แนวทางเสริมสร้างการรับรู้ทางสังคมด้วยกิจกรรมบูรณาการในหลักสูตร กิจกรรมกลุ่มสัมพันธ์ และการให้คำปรึกษาแบบยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง โดยใช้กรอบแนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ ทฤษฎีการรับรู้ทางสังคม ทฤษฎีการเรียนรู้ทางสังคม และแบบจำลองขั้นตอนการเอาใจเขามาใส่ใจเรา เป็นแนวทางในการป้องกันและรับมือเพื่อให้สถานศึกษาสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการวางแผนป้องกัน ปรับปรุง และติดตามปัญหาในโรงเรียนระดับประถมได้อย่างเป็นระบบ
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ข้อมูลภาพ เสียง วิดีโอ และข้อความที่ปรากฎบนเว็บไซต์นี้ ผู้นำไปใช้จะถูกอนุญาตให้นำไปใช้ได้ โดยจะต้องอ้างอิงแหล่งที่มา จะต้องไม่นำไปใช้เพื่อการค้า และจะต้องไม่ดัดแปลง (CC-BY-NC-ND)
เอกสารอ้างอิง
กิติรัตน์ สุวรรณรงค์. (2564). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการกลั่นแกล้งทางออนไลน์ของนักเรียนประถมศึกษา จังหวัดชลบุรี. [วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยบูรพา]. 51-57. https://digital_collect.lib.buu.ac.th/dcms/files/62910131.pdf
ขวัญชนก การิก, มณฑิรา ตารุเพ็ง, และพัชราภรณ์. (2565). กิจกรรมกลุ่มเสริมสมรรถนะทางสังคมในเด็ก ประถมศึกษา กรุงเทพมหานคร. วารสารพัฒนาการเด็ก, 10(2), 150–165. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/edj/article/view/258907
ปัญจรัตน์ ไล้สุวรรณชาติ, ธานินทร์ สุธีประเสริฐ, และสุภาพร บุญศิริลักษณ์. (2562). ปัจจัยทำนายการกลั่น แกล้งและถูกกลั่นแกล้งทางไซเบอร์ของนักเรียนในภาคกลางของประเทศ, วารสารสุขภาพจิตแห่ง ประเทศไทย, 30(2), 100–113. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jmht/article/view/252315
ณรงค์ศักดิ์ นวภัทร. (2566). สถานศึกษาต้นแบบในการป้องกันการกลั่นแกล้ง ข่มเหง รังแกกันในโรงเรียน ของนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาและมัธยมศึกษา. วารสารกระบวนการยุติธรรม, 16(1), 35–68. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JTJS/article/view/260584
ธำรง เลิศรัตน์กุล, ธีรพร สุนทรลักษณ์, และศุภกร สุทธิกุล. (2565). Awareness, perception and perpetration of cyberbullying by high school students and undergraduates in Thailand. PLOS ONE, 17(4), e0267702.
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0267702
นฤมลพรรณ กัลยาณวุฒิ. (2566). การพัฒนาชุดกิจกรรมละครสร้างสรรค์เพื่อป้องกันพฤติกรรมการกลั่นแกล้งรังแกผู้อื่นของเด็กในช่วงอายุ 9–10 ปี โรงเรียนวลีรัตน์วิทยา. วารสารสังคมศาสตร์และวัฒนธรรม, 7(8), 268–278. http://ir-ithesis.swu.ac.th/dspace/bitstream/123456789/2507/1/gs611130388.pdf
บุษราคัม ชัชวาลชาญชนกิจ, ธีระ กุลสวัสดิ์, และภัสนันท์ พ่วงเถื่อน. (2566). ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการกลั่นแกล้งบนโลกไซเบอร์: กรณีศึกษานิสิตมหาวิทยาลัยบูรพา. วารสารด้านการบริหารรัฐกิจ และการเมือง, 12(2). https://so03.tci-thaijo.org/index.php/papojournal/article/view/270975/181227
พงษ์สุดา ป้องสีดา. (2564). ความชุกของการรังแกกันและปัจจัยด้านครอบครัวที่เกี่ยวข้องในนักเรียน ระดับชั้นประถมศึกษาตอนปลายและมัธยมศึกษา จังหวัดน่าน. เชียงรายเวชสาร, 13(2), 102–119. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/crmjournal/article/view/249930/170275
พรพิมล เจริญอักษรกุล. (2567). การเสริมสร้างความเห็นอกเห็นใจของนักเรียนประถมศึกษาตอนปลายโดยใช้กิจกรรมแนะแนว. [วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ]. https://so03.tcithaijo.org/index.php/JMND/article/view/283693/187278
พินวา แสนใหม่. (2563). การรังแกทางไซเบอร์ผ่านสื่อออนไลน์: สาเหตุและแนวทางการจัดการปัญหา. [วิทยานิพนธ์ปริญญานิเทศศาสตรมหาบัณฑิต, สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์]. https://libdcms.nida.ac.th/thesis6/2563/b210818e.pdf?utm_source=chatgpt.com
รักษ์ ห้วยเรไร. (2568). การพัฒนาการปรึกษากลุ่มแบบบูรณาการทฤษฎีการบำบัดความคิดพฤติกรรมต่อคติสมบูรณ์แบบของนักเรียนที่มีความสามารถพิเศษทางวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์. [วิทยานิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยบูรพา]. https://buuir.buu.ac.th/handle/1234567890/6942
ลิขิต ใจดี. (2566). การวิจัยละครสร้างสรรค์ในประเทศไทย สู่แนวทางการพัฒนาโมเดล ละครสร้างสรรค์เพื่อส่งเสริมทักษะการจัดการความขัดแย้งของเยาวชน ในสถานพินิจคุ้มครองเด็กและเยาวชน. วารสารศิลปกรรมศาสตร์วิชาการ วิจัย และงานสร้างสรรค์, 10(1), 234-254.
https://so05.tci-thaijo.org/index.php/arts/article/view/266491
สุหทัย โตสังวาล. (2568). บทบาทพยาบาลจิตเวชและแนวปฏิบัติในการป้องกันการกลั่นแกล้งบนโลกออนไลน์ของวัยรุ่น. วารสารวิทยาการวิจัยและวิทยาการปัญญา, 39(2), 85-91. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/JPNMH/article/view/268269
สุจิตรา แก้วสีนวล, และฤทัยชนนี สิทธิชัย. (2564). การศึกษาความสามารถในการปรับตัวเชิงดิจิทัลต่อการกลั่นแกล้งทางไซเบอร์และประทุษวาจาออนไลน์ของนักเรียนประถมศึกษาเปรียบเทียบระหว่างจังหวัดเชียงใหม่–สงขลา. วารสารสารสนเทศศาสตร์, 39(4), 87–102.
https://so03.tci-thaijo.org/index.php/jiskku/article/view/253747
หทัยชนก เผ่าวิริยะ. (2564). พฤติกรรมการรังแกผู้อื่นและการตกเป็นเหยื่อการรังแกผ่านโลกไซเบอร์ของ นิสิตพยาบาล. พยาบาลสาร, 48(1), 159–173.
อมรทิพย์ อมราภิบาล. (2559). เหยื่อการรังแกผ่านโลกไซเบอร์ในกลุ่มเยาวชน: ปัจจัยเสี่ยง ผลกระทบต่อ สุขภาพจิต และการปรึกษาบุคคลที่สาม. วารสารวิทยาการวิจัยและวิทยาการปัญญา, 14(1), 59–73. https://ojs.lib.buu.ac.th/index.php/search2/article/view/4395
อเนชา รัตนธรรมทอง. (2566). การพัฒนาโปรแกรมการยอมรับและพันธะสัญญาออนไลน์เพื่อเสริมสร้างการควบคุมยับยั้งการกลั่นแกล้งทางไซเบอร์ในวัยรุ่น. วารสารวิจัยการแพทย์และวิทยาศาสตร์สุขภาพ, 24(1). 80-91. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JRTAN/article/view/257018/177443
Corbett BA., Qualls LR., Valencia B., Fecteau SM., & Swain DM. (2018). Peer-mediated theatre‐based intervention improves social cognition in inclusive elementary classrooms. Frontiers in Psychiatry, 9, 234.
https://www.researchgate.net/publication/267743541_Peer-Mediated_Theatrical_Engagement_for_Improving_Reciprocal_Social_ Interaction_in_Autism_Spectrum_Disorder
Baron‐Cohen, S. (1988). Mindblindness: An essay on autism and theory of mind. MIT Press.
https://archive.org/details/mindblindnessess0000baro/page/n6/mode/1up
Bruner, J. S., & Tagiuri, R. (1954). The perception of people. In J. S. Bruner & E. G. Judd (Eds.), Person perception and interpersonal behavior. Stanford University Press, 41-66. https://archive.org/details/personperception0000tagi_c8e9/page/n1/mode/1up
Cantor, N., & Mischel, W. (1979). Prototypes in person perception. Advances in Experimental Social Psychology, 12, 3–52. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0065260108602580?via%3Dihub
Crick, N. R., & Dodge, K. A. (1994). A reformulation of social information‐processing mechanisms in children’s social adjustment. Psychological Bulletin, 115(1), 74–101. https://psycnet.apa.org/doiLanding?doi=10.1037%2F0033-2909.115.1.74
Epley, N., & Gilovich, T. (2016). The mechanics of motivated reasoning. Journal of Economic Perspectives, 30(3), 133–140.
https://pubs.aeaweb.org/doi/pdfplus/10.1257/jep.30.3.133
Fiske, S. T., & Taylor, S. E. (2013). Social cognition: From brains to culture (2nd ed.). Sage Publications. https://sk.sagepub.com/book/mono/preview/social-cognition-2e.pdf
Franzen, M., de Jong, P. J., Veling, W., & aan het Rot, M. (2021). Victims of bullying: Emotion recognition and understanding. Frontiers in Psychology, 12, Article 729835. https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2021.729 835/full
Healy, M., Richard, A., & Kidia, K. (2022). How to reduce stigma and bias in clinical communication: A narrative review. Journal of General Internal Medicine, 37(10), 2533–2540. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9360372/
Heider, F. (1958). The psychology of interpersonal relations. Wiley. https://archive.org/details/psychologyofinte00heidrich/page /n4/mode/1up?utm_source=chatgpt.com
Kelley, H. H. (1973). The processes of causal attribution. American Psychologist, 28(2), 107–128. https://psycnet.apa.org/doiLanding?doi=10.1037%2Fh0034225
Leff, S. S., Waasdorp, T. E., Paskewich, B. S., Bevans, K. B., & Winston, F. K. (2020). The Free2B multi media bullying prevention experience: An exemplar of scientific edutainment. Frontiers in Psychiatry, 11, Article 679.
https://www.frontiersin.org/journals/psychiatry/articles/10.3389/fpsyt.2020.00679/full
Modecki, K. L., Low-Choy, S., Vasco, D., Vernon, L., & Uink, B. (2021). Commentary response: Smartphone use and parenting: Re-stratifying the multiverse for families of young children. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 62(12), 1497–1500. https://doi.org/10.1111/jcpp.13433
Osterhaus, C., & Koerber, S. (2021). The development of advanced theory of mind in middle childhood: A longitudinal study from age 5 to 10 years. Child Development, 92(5), 1872–1888. https://srcd.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/cdev.13627
Pérez, J., Castro, M., Awad, E., López, G., & Reneses, M. (2023). Virtual harassment, real understanding: Using a serious game and Bayesian Networks to study cyberbullying. SSRN. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4648587
Ratner, K. G. (2020). Social Cognition. Oxford Research Encyclopedia of Psychology.
https://spl.psych.ucsb.edu/publication/journal-article/social- cognition/Social%20Cognition.pdf
Ratnayaka, G., Atapattu, T., Herath, M., Zhang, G., & Falkner, K. (2020). Enhancing the identification of cyberbullying through participant roles. https://aclanthology.org/2020.alw-1.11.pdf
Russo Ponsaran, N., McKown, C., Karls, A., & Wu, I. (2021). Psychometric properties of Virtual Environment for Social Information Processing (VESIP), a social information processing simulation assessment for children. Social Development, 30(3), 615–640. https://eric.ed.gov/?id=ED613494
Saxe, R. (2006). Uniquely human social cognition. Current Opinion in Neurobiology, 16(2), 235–239. https://saxelab.mit.edu/wp-content/uploads/2018/11/Saxe-R.-2006.-Uniquely-Human-Social-Cognition-Current-Opinion-in-Neurobiology.pdf
Van Reemst, L., & Jongerling, J. (2021). Measuring and modeling exposure to external workplace aggression in three types of emergency responders. Journal of Interpersonal Violence, 36(17-18), 7978–8003. https://doi.org/10.1177/0886260519847780
