ทุนทางสังคมขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการอำนวยความยุติธรรมให้กับชุมชน

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและวิเคราะห์บทบาท หน้าที่ และการดำเนินการขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในด้านการอำนวยความยุติธรรมให้กับชุมชน และเพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของทุนทางสังคมกับการอำนวยความยุติธรรมขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (qualitative research) ในลักษณะของการศึกษาเฉพาะกรณี (case study) ซึ่งมีหน่วยที่ทำการศึกษาคือองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จำนวน 3 แห่ง ได้แก่ เทศบาลเมืองไร่ขิง องค์การบริหารส่วนตำบลศาลายา และองค์การบริหารส่วนตำบลแหลมใหญ่ ซึ่งคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างจากการร่วมสนทนากลุ่ม (focus group) กับผู้ทรงคุณวุฒิในสำนักงานยุติธรรมจังหวัด จากนั้นได้เลือกใช้การวิจัยภาคสนาม (field research) ด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก และการสนทนากลุ่ม (focus group) ผู้เชี่ยวชาญเป็นครั้งที่ 2 ผลการศึกษาพบว่าองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั้ง 3 แห่งมีบทบาทที่เข้มแข็งอย่างมากในการอำนวยความยุติธรรมให้กับชุมชนโดยได้มีการกำหนดยุทธศาสตร์ด้านการพัฒนาสังคม การจัดระเบียบชุมชนสังคม และประชาชนต้องเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมได้โดยง่ายเพื่อเป็นการลดความเหลื่อมล้ำในสังคม ผ่านภารกิจประจำของศูนย์ยุติธรรมชุมชนตำบล ส่วนปัจจัยที่ส่งเสริมให้การดำเนินการอำนวยความยุติธรรมจนประสบความสำเร็จถือเป็นทุนทางสังคม แบ่งเป็น 2 ปัจจัย คือ ทุนทางสังคมที่เกิดจากปัจจัยภายในองค์กร ได้แก่ ผู้นำองค์กร สมรรถนะและความสามารถของข้าราชการ ศักยภาพขององค์กร และทุนทางสังคมที่เกิดจากปัจจัยภายนอกองค์กร ได้แก่ ความร่วมมือกับภาคีเครือข่ายภายนอก ความเข้มแข็งของภาคประชาชนและการมีส่วนร่วม