การจัดการภูมิทัศน์วัฒนธรรมเพื่อการท่องเที่ยวกรณีศึกษาสถานีรถไฟลำพูน จังหวัดลำพูน

บทคัดย่อ

แนวคิดเรื่อง ภูมิทัศน์วัฒนธรรม ถือเป็นเครื่องมือในการจัดการพื้นที่แหล่งท่องเที่ยว ที่ช่วยส่งเสริมให้แหล่งท่องเที่ยวมีภาพลักษณ์ที่ดี และยังคงความเป็นเอกลักษณ์ดั้งเดิมของท้องถิ่น รวมถึงมีการกำหนดการใช้พื้นที่ที่ส่งผลกระทบเชิงบวกต่อผู้มีส่วนได้ส่วนเสียได้อย่างเหมาะสม

สถานีรถไฟลำพูนตั้งอยู่ใกล้เคียงกับเขตเมืองเก่าลำพูน มีความอุดมสมบูรณ์ด้านทรัพยากรทางวัฒนธรรมในระดับสูง มีการทับซ้อนทางวัฒนธรรมที่สะท้อนให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ และธรรมชาติที่เหมาะแก่การเป็นแหล่งท่องเที่ยว ซึ่งการพัฒนาสถานีรถไฟลำพูนถือเป็นการส่งเสริมให้เกิดอุปสงค์ทางการเดินทางท่องเที่ยวด้วยรถไฟ นอกจากนี้ ยังรองรับแผนยุทธศาสตร์ชาติในการพัฒนาพื้นที่ข้างเคียงสถานีรถไฟและการขยายตัวของทางรถไฟความเร็วสูงและทางรถไฟรางคู่ในอนาคต ซึ่งสอดคล้องกับกระทรวงคมนาคมที่ได้มีโครงการในการวางแผนพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานและอสังหาริมทรัพย์โดยรอบพื้นที่สถานีรถไฟด้วยเช่นกัน

ผู้วิจัยได้เก็บรวบรวมข้อมูลทุติยภูมิและปฐมภูมิจากการลงสำรวจพื้นที่โดยรอบ สัมภาษณ์ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในพื้นที่และพื้นที่ใกล้เคียง แล้วนำข้อมูลมาสังเคราะห์ผ่านการจัดทำผังความคิด (Mind Mapping) และการวิเคราะห์ SWOT โดยสรุปแนวคิดในการนำเสนอผ่านทุนทางวัฒนธรรมของพื้นที่เขตเมืองเก่าจังหวัดลำพูน  ซึ่งแบ่งพื้นที่จัดสรรเพื่อการพัฒนาพื้นที่ดังต่อไปนี้  1) การอนุรักษ์อาคารทรงมนิลาเดิม 2) การออกแบบอาคารใหม่ที่แสดงออกถึงความทับซ้อนทางวัฒนธรรมผ่านรูปแบบสถาปัตยกรรม 3) การปรับปรุงพื้นที่สวนป่ารกร้างบริเวณข้างเคียง การวิจัยนี้ถือเป็นแนวทางในการนำภูมิทัศน์วัฒนธรรมไปต่อยอดในการส่งเสริมภาพลักษณ์การท่องเที่ยวของพื้นที่ และการอนุรักษ์ฟื้นฟูวัฒนธรรมท้องถิ่น และเพื่อก่อให้เกิดผลกระทบเชิงบวกด้านอุปสงค์ทางการท่องเที่ยว และผลกระทบเชิงเศรษฐกิจ นอกจากนั้นแล้ว จากการศึกษางานวิจัยครั้งนี้ ยังได้รับผลพลอยได้เป็นกระบวนการการออกแบบภูมิทัศน์วัฒนธรรมเพื่อการท่องเที่ยว ที่ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทั้งภาครัฐและเอกชน สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการออกแบบภูมิทัศน์วัฒนธรรมในพื้นที่อื่นๆ ได้อีกด้วย