จิตรกรรมฎีกาพาหุง.ศาลาการเปรียญวัดชีปะขาว.อำเภอบางปลาม้า จังหวัดสุพรรณบุรี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ฎีกาพาหุง หรือพุทธชัยมงคลคาถา หรือบทสวดพาหุงมหากา เป็นชื่อพระคาถาในพระพุทธศาสนาใช้สวดสรรเสริญชัยชนะ 8 ประการที่พระสมณโคดมทรงมีเหนือมนุษย์และอมนุษย์ จิตรกรรมฎีกาพาหุงเป็นภาพเล่าเรื่องชัยชนะครั้งสำคัญของพระพุทธองค์ตามบทสวดดังกล่าว ในพุทธประวัติพระพุทธองค์ทรงชนะมารหลายครั้ง แต่ชัยชนะครั้งสำคัญและยิ่งใหญ่ที่นักปราชญ์ส่วนใหญ่นับรวมครั้ง 8 ครั้ง ได้แก่ ครั้งที่หนึ่ง เมื่อครั้งพระพุทธองค์ทรงชนะพระยามาร ครั้งที่สอง ทรงชนะอาฬวกยักษ์ ครั้งที่สาม ทรงชนะช้างนาฬาคิรี ครั้งที่สี่ ทรงชนะองคุลีมาล ครั้งที่ห้า ทรงชนะนางจิญจมาณวิกา ครั้งที่หก ทรงชนะสัจจกะนิครนถ์ ครั้งที่เจ็ด ทรงชนะพระยานาคนันโทปนันทะ และครั้งที่แปด ทรงชนะพระพกาพรหม จิตรกรรมฎีกาพาหุงที่ปรากฏในศิลปกรรมไทยตามวัดต่าง ๆ มักเล่าเรื่องชุดชัยชนะครั้งสำคัญครบ 8 เรื่อง โดยถ่ายทอด 1 เรื่อง 1 ฉาก มีทั้งที่วาดบนผนังพระอุโบสถระหว่างบานหน้าต่างหรือวาดไว้บนแผ่นไม้ประดับอาคาร แต่จิตรกรรมฎีกาพาหุงที่ศาลาการเปรียญวัดชีปะขาวมีความแตกต่างไปจากวัดอื่น ๆ คือ เขียนเล่าเรื่องฎีกาพาหุงอย่างละเอียด บางเรื่องขยายเนื้อความมากกว่า 1 ฉาก ต่อ 1 เรื่อง หรือมีการแทรกที่เป็นเนื้อความตอนท้ายของฎีกาพาหุงตอนอื่นๆ นอกจากนี้ยังมีการเพิ่มชัยชนะอีกครั้งหนึ่ง คือ ชัยชนะที่พระพุทธองค์ทรงมีต่อสุนทรีปริพาชิกาซึ่งฎีกาพาหุงบางสำนวนนับเป็นชัยชนะอีกครั้งหนึ่งที่เพิ่มเติมจากชุดฎีกาพาหุง 8 เรื่อง จากลักษณะดังกล่าวจึงทำให้จิตรกรรมฎีกาพาหุงที่ศาลาการเปรียญวัดชีปะขาว อำเภอบางปลาม้าจึงมีความโดดเด่นจากที่อื่น ๆ ทั้งในด้านการคัดเลือกเนื้อหาของช่างต้องการนำมาถ่ายทอด รวมทั้งสามารถออกแบบฉากและจัดวางองค์ประกอบของภาพได้อย่างอิสระ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Buranawet, C. (1988). Dika Bahung Kap Silpakam Thai [Dika Bahung and Thai art]. Journal of the Faculty of arts Silpakorn Universuty. 11(2), 27 - 49.
Department of Religious Affairs. (2002). Prawat Wat Thua Phraratarnachak Lem 21 [History of temples throughout the kingdom, Vol.21]. Bangkok: Department of Religious Affairs, Ministry of Education.
Fine Arts Department. (1974). Prachum Jaruek Wat PhraChetuphon [Inscription meeting of Wat Phra Chetuphon]. Bangkok: Siwaporn Limited Partnership.
Na Bangchang, S. (1990). Wiwatanakan Wanakadi Bali Sai Phra Sutantapitaka Ti Taeng Nai Prated Thai [Evolution of Sutantapitaka Pali literature written in Thailand]. Bangkok: Chulalongkorn University Press.
Office of S. Thamphakdi. (n.d.). Dika Bahung Phra Phutaporn Chaiyamongkol Khatha Sadang Thung Phraphutaong Song Chana Sat Lok [Dika Bahung Phra Buddha’s auspicious spell represents the Buddha conquering the world]. Bangkok: S. Thamphakdi.
Thevaphinimit, Phra. (2022). 8 images of Bahung [Paint]. Pali Book. https://www.palibook.com/product/2118.
Sangha at Bang Kradi Temple. (n.d.). Bot Suad Mon [Mon prayers]. Bangkok: Promoting Dharma.
Sanprasert (Nakhapratip), Phra. (2013). Chana Pad Tid Phichid Pad Satanakan [Eight directions victory conquer eight situations]. Bangkok: Ruenkaew.
Sengking, P. (1983). Phap Phutprawat Wat Thongnopkhun Pratimakam Nunsung Pitthong Rabaisi [Picture of Buddha’s history at Wat Thong Noppakhun High relief sculpture with gilded paint]. Bangkok: Matichon Printing.
