จิตรกรรมฝาผนังสันนิษฐานภายในพระอุโบสถวัดปราสาท จังหวัดนนทบุรี

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1. เพื่อศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับจิตรกรรมฝาผนังภายในพระอุโบสถวัดปราสาท จังหวัดนนทบุรี 2. เพื่อเผยแพร่และอนุรักษ์ภาพจิตรกรรมฝาผนังภายในพระอุโบสถ
วัดปราสาท จังหวัดนนทบุรี ด้วยเทคนิคจิตรกรรมดิจิทัล

ผลการวิจัยพบว่า ภาพจิตรกรรมฝาผนังภายในพระอุโบสถวัดปราสาทนี้สร้างขึ้นราวสมัยอยุธยาตอนปลาย ฝีมือสกุลช่างนนทบุรี ถือได้ว่ามีความเก่าแก่มากที่สุดในจังหวัดนนทบุรี ในปัจจุบันมีความชำรุดเสียหายมาก ด้านผนังสกัดหน้าและผนังสกัดหลังพระประธาน มีการทาสีทับไปแล้ว พื้นผนังด้านซ้ายและขวาประมาณ 40% สูญหายไปจนไม่สามารถระบุเค้าโครงได้ ด้านภาพจิตรกรรมที่ยังคงปรากฏอยู่นั้น ราว 50% มีการลบเลือนไป ในส่วนด้านล่างของภาพจิตรกรรม ประมาณ 1 ใน 5 ของภาพโดยรวมทั้งหมดที่ยังคงปรากฏอยู่ ก็เสียหายหลุดร่อนไม่เหลือเค้าโครงแล้วเช่นกัน ทั้งนี้ในการจัดวางตำแหน่งของภาพจิตรกรรมฝาผนังแต่ละส่วนภายในพระอุโบสถวัดปราสาทมีการวางตำแหน่งที่สัมพันธ์กันกับองค์พระประธานอย่างชัดเจน โดยสามารถจัดกลุ่มภาพจิตรกรรมฝาผนังนี้เป็นกลุ่มใหญ่ ๆ 3 กลุ่ม ได้แก่ 1. ภาพทศชาติชาดก 2. ภาพเทพพนมยืน และ 3. ภาพอดีตพุทธ ซึ่งผู้วิจัยได้ทำคัดเลือกตัวอย่างจิตรกรรมฝาผนังแบบเจาะจง คือ ภาพมโหสถชาดก และภาพพรหมนารทชาดก ที่อยู่ในกลุ่มของภาพทศชาติชาดกมาใช้เป็นแนวทางในการสร้างสรรค์ผลงานด้วยเทคนิคจิตรกรรมดิจิทัล โดยมีเป้าหมายหลักคือการอนุรักษ์โดยแตะต้องของเดิมให้น้อยที่สุด ในด้านการประเมินรูปแบบผลงาน ผู้วิจัยใช้การตอบแบบสอบถามเป็นตัวชี้วัดผลงานรูปแบบหนึ่ง โดยผลที่ได้คือ ผู้ที่ได้รับชมผลงาน “จิตรกรรมฝาผนังสันนิษฐาน พระอุโบสถ วัดปราสาท” ส่วนใหญ่มีความพึงพอในระดับ “มาก” ทุกข้อ ซึ่งพบว่า ด้าน “สามารถเป็นส่วนหนึ่งในการช่วยอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังไทยได้” มีค่าเฉลี่ยที่ 4.40 = “มาก” ทำให้สรุปได้ว่าการสร้างสรรค์ภาพจิตรกรรมฝาผนังสันนิษฐานด้วยเทคนิคจิตรกรรมดิจิทัล น่าจะเป็นแนวทางหนึ่งในการอนุรักษ์งานด้านจิตรกรรมฝาผนังโบราณได้