คุณค่าของพิธีกรรมเลี้ยงผีเจ้าพ่อขุนตานกับการแก้ปัญหาของชุมชนผู้ใช้น้ำแม่ตานในจังหวัดลำปาง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การนำเสนอในครั้งนี้ได้แสดงแนวคิดที่เจาะลึกในความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติในมิติของภูมิวัฒนธรรมที่ลุ่มน้ำแม่ตาน อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปางโดยการสืบค้นหารากเหง้าของมรดกในพิธีกรรมและความเชื่อที่ตกทอดมาสู่ผู้คนที่นี่ในปัจจุบัน ตามหลักฐานการค้นพบทางโบราณคดีเมื่อ 5,000 ปีมาแล้ว
น้ำแม่ตานมีกำเนิดมาจากเทือกเขาขุนตานกั้นระหว่างจังหวัดลำปางกับจังหวัดลำพูนและไหลผ่านชุมชนต้นน้ำที่อำเภอห้างฉัตรและไหลลงน้ำแม่วังที่อำเภอเกาะคาชุมชนผู้ใช้น้ำตั้งแต่อดีตได้สร้างความเชื่อและกลายเป็นรูปแบบประเพณีคือการบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ผู้ดูแลแหล่งต้นน้ำคือเจ้าพ่อขุนตานและได้สร้างตำนานและสัญลักษณ์มารองรับความเชื่อว่าเจ้าพ่อขุนตานคือช้างโดยดูจากพิธีกรรมการเลี้ยงผีก่อนฤดูทำนาและสร้างศาลที่ใช้คือการบูชาช้างเผือกนี่คือร่องรอยของความเชื่อของผู้คนต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์นั่นคือเทพเจ้าที่มีอำนาจปกป้องแหล่งน้ำของผู้คน
ดังนั้นการสร้างเรื่องราวให้สอดคล้องกับภูมิประเทศจึงเป็นที่มาของคำว่าภูมิวัฒนธรรมโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้คนใช้น้ำได้ยอมรับกฎกติกาของระบบเหมืองฝายและมีกฎจารีตที่ใครก็ไม่ควรผ่าฝืนเพราะเมื่อมีการละมิดผู้คุมกฎคือเจ้าพ่อขุนตานจะมองเห็นและมีบทลงโทษผู้นั้นต่อไป จึงทำให้ชุมชนอยู่กันได้อย่างสันติในการใช้น้ำต่อไป
Article Details
เอกสารอ้างอิง
2. Donald K. Swearer et al. Sacred Mountains of Northern Thailand. Chiang Mai: Silkworm Books, 2004.
3. Denlinger, R. P., and Iverson, R.M., “Flow of variably fluidized Granular masses across Three-dimensional terrain: 2. Numerical predictions and experimental tests.” Geophysical Research 106, no. B1 (2001): 553-566.
4. Joan Qionglin Tan. Han Shan, Chan. Buddhism and Gary Snyder’s Ecopoetic Way. Brighton, England: Sussex Academic Press, 2009.
5. Joseph S. Cosmography in Southeast Asia. Bangkok: Amarin Printing Group, 1987.
6. Gordon Young. Journey from Banna: my life, times, and Adventures. 2nd Ed. Bloomington: Xlibris, 2011.
7. Per Sorensen et al. “The Lampang Field Station a Scandinavian Research Center in Thailand 1969 – 1974.” Reports, The Scandinavian Institute of Asian Studies Copenhagen Denmark, 1976.
8. Pope G.G. “Taxonomy, dating, and paleo environment: The Paleoecology of the early Far Eastern hominids.” Southeast Asia 9, 1985.
9. Sayan Prishanchit. Archaeology of ceramics in Lan Na, Northern Siam, Creative Economy Development Project. Bangkok: Silpakorn, 2011.
10. UNESSCO. Vat Phou and Associated Ancient Settlements within the Champasak Cultural Landscape Heritage Management Plan, Bangkok: n.p., 1999.
11. Wei-Cheng Lin. Structural Visual, or Iconic: The Transmutation of Wooden Brackets in Modern China. Washington: University of Washington Press, 2014.
