จ่าง แซ่ตั้ง : ยังมีอะไรให้ศึกษา ?
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้ต้องการทบทวนงานศึกษาทางวิชาการที่เกี่ยวข้องกับจ่างในบริบทศิลปะไทยสมัยใหม่ โดยเฉพาะในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับสถานะของจ่างในประวัติศาสตร์ศิลปนิพนธ์กระแสหลัก ถูกสร้างขึ้นมาโดยมีภาวะของอาณานิคมอำพรางจากตะวันตกอันทำให้ศิลปินบางคนเช่นจ่างถูกมองว่าไม่ลงรอยกับประวัติศาสตร์ศิลปนิพนธ์กระแสหลัก หรืออีกนัยหนึ่งคือการเป็นศิลปินชายขอบในประวัติศาสตร์ศิลปนิพนธ์กระแสหลัก งานศึกษาเกี่ยวกับจ่าง แซ่ตั้ง ปรากฏทั้งในพื้นที่ของวงวิชาการทางวรรณกรรมและวงวิชาการทางทัศนศิลป์ ด้วยความที่จ่างประกอบไปด้วยสองสถานะ คือจิตรกรและกวี ในขณะเดียวกันทั้งสองสถานะของจ่างก็ขบถและปฏิเสธขนบการสร้างงานที่มีมาตั้งแต่อดีต ในบริบทของประวัติศาสตร์ศิลปะไทยสมัยใหม่ สถานะของจ่างในประวัติศาสตร์เป็นเพียงการปรากฏอยู่ หากแต่ขาดความกลมกลืนและสัมพันธ์กับเรื่องเล่าหลักในประวัติศาสตร์ศิลปะไทยกระแสหลักซึ่งเกี่ยวข้องกับ “ตะวันตก” “ศิลปะตามหลักวิชา” “สถาบันการศึกษา” และ “ความเป็นไทย” นอกจากนี้ ผลงานของจ่างที่ได้รับอิทธิพลจากปรัชญาจีนเป็นหลัก จึงทำให้จ่างมีลักษณะ “ไม่ลงรอย” (misfit) กับความเป็นสมัยใหม่ในประวัติศาสตร์ศิลปะไทยสมัยใหม่ เป็นสมัยใหม่เพียงรูปคำอันปราศจากฐานที่มั่นในศิลปะไทย
Article Details
เอกสารอ้างอิง
2. กำจร หลุยยะพงศ์. “ดูหนังด้วยแว่นทฤษฎี: แนวคิดเบื้องต้นของการวิเคราะห์ภาพยนตร์.” วิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย 6, ฉ. 1 (2554) : 21-50.
3. ดวงมน จิตร์จำนง, และ กอบกาญจน์ ภิญโญมารค. “โลกทัศน์เกี่ยวกับธรรมชาติในกวีนิพนธ์ร่วมสมัย: กรณีศึกษา อังคาร กัลยาณพงศ์ และ จ่าง แซ่ตั้ง.” มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ 1, ฉ. 1 (2548).
4. เดวิด เทห์. “และแล้วความเคลื่อนไหวไม่ปรากฏ.” ใน กว่าจะเป็นร่วมสมัย, บรรณาธิการโดย เกษม
เพ็ญภินันท์, กฤติยา กาวีวงศ์, และ มนูพร เหลืองอร่าม แปลโดย วริศา กิตติคุณเสรี. 131-151. กรุงเทพฯ : สำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย, 2559.
5. ทีปกร (นามแฝงของจิตร ภูมิศักดิ์). ศิลปเพื่อประชาชน. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2540.
6. ธนาวิ โชติประดิษฐ. ปรากฏการณ์ นิทรรศการ : รวมบทความว่าด้วยทัศนียภาพของศิลปะร่วมสมัย. กรุงเทพฯ: สมมติ, 2553.
7. นวภู แซ่ตั้ง. “Post/Modern and Art: ศิลปะหลังสมัยใหม่กับปัญหาความ ‘ร่วมสมัย’” ของศิลปะ.” วิภาษา 6, ฉ. 1 (2557): 97-111.
8. พิริยะ ไกรฤกษ์, และ เผ่าทอง ทองเจือ. “ประวัติศาสตร์ศิลปหลัง พ.ศ. 2475 โดยสังเขป.” ใน กว่าจะเป็นร่วมสมัย, บรรณาธิการโดย เกษม เพ็ญภินันท์, กฤติยา กาวีวงศ์, และ มนูพร เหลืองอร่าม. 98-130. กรุงเทพฯ: สำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย, 2559.
9. ภิญญพันธุ์ พจนะลาวัลย์. “ศิลปาณานิคม ในนามของ ศิลป์ พีระศรี ว่าด้วยอำนาจนำวงการศิลปะไทย.” รัฐศาสตร์สาร 35, ฉ. 1 (2557): 178-243.
10. ศิลป พีระศรี. “ศิลปะร่วมสมัยในประเทศไทย.” แปลโดย เขียน ยิ้มศิริ. ศิลปะ คณะจิตรกรรม ประติมากรรม และภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร 1, ฉ. 1 (2545): 21-31.
11. ศุภิสรา เข็มทอง. “อิทธิพลวัฒนธรรมจีนในงานจิตรกรรมของ จ่าง แซ่ตั้ง.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, สาขาวิชาทฤษฎีศิลป์ ภาควิชาทฤษฎีศิลป์ บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2556.
12. สินธุ์ชัย สุขสว่าง. “วิเคราะห์วรรณกรรมของ จ่าง แซ่ตั้ง.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, สาขาวิชาภาษาไทย ภาควิชาภาษาไทย, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 2520.
13. สุธี คุณาวิชยานนท์. จากสยามเก่า สู่ไทยใหม่: ว่าด้วยความพลิกผันของศิลปะจากประเพณีสู่สมัยใหม่และร่วมสมัย. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2545.
14. อัจฉราพร ตั้งพรประเสริฐ. “การศึกษาวิเคราะห์ผลงานจิตรกรรมของ จ่าง แซ่ตั้ง พ.ศ. 2497 – 2532.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, สาขาวิชาศิลปศึกษา ภาควิชาศิลปศึกษา, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 2546.
15. อัญชลี ชัยวรพร. “การวิจารณ์ภาพยนตร์.” ใน ทฤษฎีและการวิจารณ์ภาพยนตร์เบื้องต้น เล่ม 2. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, 2548.
16. Bottero Wendy, and Crossley Nick. “Worlds, Fields and Networks : Becker, Bourdieu and the Structural of Social Relations.” Cultural Sociology 5, no. 1 (2011): 99-119
17. Maland, Charles. “Hitchcock : The Making of a Reputation by Robert Kapsis.” Film Quarterly 47, no. 1 (1993): 52 – 53.
18. Lyotard, Jean-François. The Post Modern Condition: A Report on Knowledge. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1984.
19. Poshyananda, Apinan. Modern art in Thailand: Nineteenth and Twentieth Centuries. New York: Oxford University Press, 1992.
20. Shioda, Junichi. Bangkok and Chiang Mai: Ways of Modernity in Asian Modernism: Diverse Development in Indonesia, the Philippines, and Thailand.Tokyo: The Japan Foundation Asia Center, 1995.
21. Teh, David. “The Preter-National : the Southeast Asian Contemporary and What Haunts It.” ARTMargins 6, no. 1 (2017A): 33-63.
22. ______. Misfits: Pages from loose-leaf modernity. Berlin: Haus der Kulturen der Welt, 2017B.
