ข้อมูลคติชนวิทยาในความเชื่อเรื่องขวัญสู่การสร้างสรรค์นาฏศิลป์ร่วมสมัยชุด "ขวัญ"
คำสำคัญ:
คติชนวิทยา, ขวัญ, ร่วมสมัย, นาฏยวิเคราะห์, นาฏยประดิษฐ์บทคัดย่อ
“ขวัญ” ความเชื่อในคติชนวิทยา และการนำเสนอแนวทางการสร้างสรรค์นาฏศิลป์ร่วมสมัยจากความเชื่อ โดยศึกษาความหมาย ความสำคัญ และพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับขวัญในวัฒนธรรมไทย จากนั้นนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์เพื่อหาแนวคิดในการสร้างสรรค์ท่าทาง การเคลื่อนไหว และองค์ประกอบอื่น ๆ ของนาฏศิลป์ร่วมสมัยที่สามารถสื่อถึงความเชื่อเรื่องขวัญได้อย่างเหมาะสม ผลการวิจัยพบว่า ความเชื่อเรื่องขวัญเป็นส่วนหนึ่งที่สำคัญของวัฒนธรรมไทย สะท้อนถึงความผูกพันระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ และความเชื่อในพลังอำนาจที่มองไม่เห็น การศึกษาความเชื่อเรื่องขวัญทำให้เข้าใจถึงคุณค่าและความหมายของชีวิต ตลอดจนพิธีกรรมต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเรียกขวัญ การรับขวัญ และการสู่ขวัญ ซึ่งล้วนมีความหมายและคุณค่าทางจิตใจ ผู้วิจัยได้นำข้อมูลที่ได้จากการศึกษามาเป็นแนวทางในการสร้างสรรค์นาฏศิลป์ร่วมสมัยชุด “ขวัญ” โดยเน้นการสื่อสารความหมายและความรู้สึกที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อเรื่องขวัญ ผ่านการออกแบบท่าทาง การเคลื่อนไหว การเลียนแบบท่าทางของลักษณะขวัญในอิริยาบถต่าง ๆ การออกแบบเครื่องแต่งกาย การสื่อความหมายผ่านการใช้สีที่ปรากฏในพิธีกรรมเรียกขวัญ และองค์ประกอบอื่น ๆ ที่มีความเป็นสมัยใหม่ แต่ยังคงรักษาแก่นของความเชื่อเรื่องขวัญไว้ ผลงานนาฏศิลป์ชุดนี้จึงเป็นการผสมผสานระหว่างความเชื่อดั้งเดิมกับศิลปะการแสดงร่วมสมัยได้อย่างลงตัว ทั้งยังมีส่วนช่วยในการอนุรักษ์ สืบสาน และต่อยอดวัฒนธรรมไทย รวมถึงแรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะร่วมสมัยเป็นมรดกทางวัฒนธรรม
เอกสารอ้างอิง
ญาวิณี รักพาณิชย์. (2563). ความเชื่อเรื่องขวัญของชาวตะวันตกและตะวันออก. วารสารมนุษยสังคมปริทัศน์คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี. 23(2). น. 7.
พีรพงศ์ เสนไสย. (2544). การวิจัยทางนาฏยศิลป์ สาขานาฏศิลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. น. 145.
มณี พยอมยงค์. (2536). ความเชื่อของคนไทยในวัฒนธรรม. โอ.เอส.พริ้นติ้ง เฮ้าส์. น. 16-30.
วิบูลย์ ลี้สุวรรณ. (2558). ผ้าทอพื้นเมือง: มรดกวัฒนธรรมไทย. เมืองโบราณ. น.22-23.
วุฒิชัย สว่างแสง. (2563). ขวัญในความเชื่อเรื่องแถน. วารสารนานาชาติ มหาวิทยาลัยขอนแก่น สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 11(2). น. 6.
ศิราพร ณ ถลาง. (2556). “คติชนสร้างสรรค์”: บทปริทัศน์บริบททางสังคมและแนวคิดที่เกี่ยวข้อง. วารสารอักษรศาสตร์คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 42(2). น. 74.
สุจิตต์ วงษ์เทศ. (2562). กลองมโหระทึก ในศาสนาผี ไม่มีวิญญาณและโลกหน้า. มติชนสุดสัปดาห์ ออนไลน์. https://www.matichon.co.th/weekly/column/article_224342.
สุพัตรา สุภาพร. (2545). สังคมวัฒนธรรมไทย. ไทยวัฒนาพาณิชย์ น. 171-189.
สุมิตร ปีติพัฒน์. (2545). ความเชื่อและพิธีกรรมของคนไทอาหมในรัฐอัสสัม ประเทศอินเดีย. [รายงานการวิจัย, สถาบันไทยคดีศึกษา, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์]. น. 156-189.
สุรเชษฐ์ คูหาเลิศ. (2566). การรักษาโรคด้วยพิธีกรรมสู่ขวัญ: ความหมาย คุณค่า และตัวตนของคนไทยภาคเหนือและอีสาน. วารสารคณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร. 20(3). น. 62.
สุรพล วิรุฬ์รักษ์. (2547). นาฏยศิลป์ปริทัศน์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. น. 89.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 ปรียาภรณ์ พัชนี, อัษฎาวุฒิ ศรีทน

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์ของบทความเป็นของเจ้าของบทความ บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นทัศนะของผู้เขียน
กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยและไม่รับผิดชอบต่อบทความนั้น


