การสังเคราะห์ข้อมูลสู่แนวคิดการสร้างสรรค์งานวิจัย "ประติมากรรมติดตั้ง : การหวนสู่สุนทรียะวิถีชุมชน"

ผู้แต่ง

  • ธนัชชา ไชยรินทร์ นิสิตระดับปริญญาเอก, หลักสูตรศิลปกรรมศาสตรดุษฎีบัณฑิต, คณะศิลปกรรมศาสตร์, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
  • กมล เผ่าสวัสดิ์ ศาสตราจารย์, หลักสูตรศิลปกรรมศาสตรดุษฎีบัณฑิต, สาขาทัศนศิลป์, คณะศิลปกรรมศาสตร์, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
  • เกษม เพ็ญภินันท์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร., ภาควิชาปรัชญา, คณะอักษรศาสตร์, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำสำคัญ:

ประติมากรรมติดตั้ง, ภูมิปัญญา, เครื่องเขิน

บทคัดย่อ

บทความเรื่องการสังเคราะห์ข้อมูลสู่แนวคิดการสร้างสรรค์งานวิจัย ประติมากรรมติดตั้ง : การหวนสู่สุนทรียะวิถีชุมชน มีวัตถุประสงค์ของการวิจัยคือ 1. เพื่อสร้างสรรค์ผลงานทัศนศิลป์ที่เกี่ยวข้องกับการระลึกถึงภูมิปัญญาเครื่องเขินที่กำลังจะหายไป 2. เพื่อแสดงให้เห็นปัจจัยของการสูญหายไปของภูมิปัญญาอันมีสาเหตุมาจากการเปลี่ยนแปลงอาชีพของคนในสังคมสมัยใหม่ และ 3. เพื่อนำเสนอการอนุรักษ์กรรรมวิธีและทำให้องค์ความรู้เกี่ยวกับเครื่องเขินได้รับการถ่ายทอดและทำให้ปรากฏผ่านงานศิลปะ โดยมีวิธีดำเนินการวิจัยเป็นการเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพจากการรวบรวมข้อมูลเอกสาร ข้อมูลภาคสนาม การศึกษาแนวคิดทฤษฎีสนาม ของปิแอร์ บูร์ดิเยอ และแนวคิดทางด้านศิลปะได้แก่ แนวคิดการใช้วัตถุในชีวิตประจำวัน แนวคิดการสร้างภาพแทน แนวคิดเทคนิคทางศิลปะในฐานะแนวความคิด และ แนวคิดการติดตั้งแบบพิพิธภัณฑ์ จากนั้นจึงนำมาสังเคราะห์เพื่อสร้างสรรค์เป็นผลงานศิลปะร่วมสมัยในรูปแบบประติมากรรมติดตั้ง ผลการวิจัยพบว่าการสร้างสรรค์ผลงานได้ผลทางสุนทรียศาสตร์ที่เกิดจากการใช้รูปทรงเป็นสัญญะของภาพแทนที่สามารถแสดงให้เห็นถึงปรากฏการณ์การโยกย้ายอาชีพออกจากภูมิปัญญาเครื่องเขินไปสู่อาชีพสมัยใหม่ได้ และได้ผลลัพธ์ของการสร้างสรรค์ที่เป็นรูปธรรมจากการนำเทคนิคกระบวนการทางภูมิปัญญามาต่อยอดเป็นผลงานศิลปะร่วมสมัย ซึ่งแสดงถึงเทคนิคได้ทำหน้าที่ในฐานะแนวความคิดของการเก็บรักษาและสืบทอดองค์ความรู้ทางภูมิปัญญาเครื่องเขินให้ปรากฏในรูปแบบของงานศิลปะร่วมสมัยโดยไม่เลือนหายไป นอกจากนั้น รูปแบบการติดตั้งตามแนวคิดการติดตั้งแบบพิพิธภัณฑ์ ได้ทำให้เกิดการหวนระลึกถึงคุณค่าความสำคัญของภูมิปัญญาและสะท้อนบรรยากาศของการเปลี่ยนแปลงทางสังคม

เอกสารอ้างอิง

กมลวรรณ์ บุญโพธิ์แก้ว. (2560). การเมืองของการสร้างงานศิลปะ: ชาติพันธุ์นิพนธ์ของปฏิบัติการนิทรรศการศิลปะในประเทศไทยหลัง พ.ศ. 2540. [ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์].

กนกวรา พวงประยงค์และสานิตย์ หนูนิล. (2561). สังคมชนบทไทยสมัยใหม่กับปัจจัยกำหนดวิถีการดำเนินชีวิต. สังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์. 44(2) น. 41.

ฐานิดา บุญวรรโณ. (2565). ความสัมพันธ์ระหว่างมโนทัศน์หลักของปิแอร์ บูร์ดิเยอ. ศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. 18(1) น. 1-33.

ณัฐวุฒิ เลาห์เจริญบัณฑิต. (2561). ผลงานศิลปะสะท้อนสังคมและการเมืองจีนของอ้าย เว่ยเว่ย ตั้งแต่ปี ค.ศ.1993-2015. [ปริญญาศิลปมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร].

ณวิญ เสริฐผล. (2563). การดำรงอยู่ของภูมิปัญญาท้องถิ่นในสังคมโลกาภิวัตน์. วารสารบัณฑิตแสงโคมคำ. 5(2) น. 314.

นรชิต จิรสัทธรรม และ ปิยธิดา ข่าขันมะลี. (2564). การบริโภคเชิงวัฒนธรรมของกล้องฟิล์ม. วารสารเศรษฐศาสตร์และกลยุทธ์การจัดการ. 8(1) น. 165.

ปิแอร์ บูร์ดิเยอ. (2550). เศรษฐกิจของทรัพย์สินเชิงสัญลักษณ์. แปลโดย ชนิดา เสงี่ยมไพศาลสุข. คบไฟ.

ภาณุ บุญพิพัฒนาพงศ์. (2566) ปรัชญา พิณทอง นักคิดแห่งโลกศิลปะ ผู้เชื่อมร้อยศิลปะเข้ากับชีวิต. GQ Thailand.com. https://www.gqthailand.com/culture/art-and-design/article/thinker-of-the-art-world.

ยุกติ มุกดาวิจิตร. (2561). พิพิธภัณฑ์ ไม่ใช่ที่เก็บของ ไม่ใช่ของที่เก็บ. The 101.World. https://www.the101.world/real-functions-of-museum/

วิถี พานิชพันธ์และคณะ. (2561). เครื่องเขิน. กิจเสรีการพิมพ์.

วิถี พานิชพันธ์. (2561). เครื่องเขินในวัฒนธรรมล้านนา. วนิดาการพิมพ์.

อ้าย เว่ย เว่ย. (2566). 1000 ปี แห่งความรื่นรมย์และขมขื่น. แปลโดย ดรุณี แซ่ลิ่ว. สวนเงินมีมา.

อิสราภรณ์ พัฒนวรรณ. (2552). กระบวนการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรมของชาวไทเขินในชุมชนนันทาราม ตำบลหายยา อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่. [ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่]

Bourdieu, P. (1984). Distinction: A Social Critique of the Judgment of Taste. Harvard University Press.

Hall, Stuart. (1997). Representation : Cultural Representations and Signifying Practices. The Open University, 1997.

Hencz, A. (2023). Lost (and Found) Artist Series: Tehching Hsieh. ARTLAND Magazine. https://magazine.artland.com/lost-and-found-artist-series-tehching-hsieh/

Naomi, M. (2023). Andy Warhol Portraits: A Definitive Guide. https://magazine.artland.com/andy-warhol-portraits-a-definitive-guide/

Roger, K. (2023). Andy Warhol and His Process. https://www.sothebys.com/en/articles/andy-warhol-and-his-process

Weiwei, A. Marble Helmet. (2023). Ocula.com. https://ocula.com/art-galleries/tang-contemporary-art/artworks/ai-weiwei/marble-helmet/

west-denhaag (2018). Tehching Hsieh TIME-LIFE. https://www.westdenhaag.nl/exhibitions/19_02_Hsieh_Teching

Whitney Museum of American Art. (2023). New Hoover Convertibles. https://whitney.org/collection/works/7399

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-27

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย | Research Article