มรดกทางวัฒนธรรมสำหรับย่านเมืองเก่าที่ได้ผลกระทบจากการพัฒนาเมือง จากแนวคิดการออกแบบเชิงบวก

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อหามรดกทางวัฒนธรรมโดยใช้แนวคิดการออกแบบเชิงบวก สำหรับย่านเมืองเก่าที่ได้ผลกระทบจากการพัฒนาเมือง กรณีศึกษาชุมชนย่านบางลำพู โดยใช้กระบวนการวิจัยเชิงคุณภาพ และมีเกณฑ์กำหนดกลุ่มผู้ให้ข้อมูล โดยคัดเลือกแบบเจาะจงจำนวน 3 กลุ่ม ได้แก่ 1) กลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้านชุมชน อาจารย์มหาวิทยาลัย และนักวิจัย ที่มีประสบการณ์ทำงานร่วมกับชุมชน จำนวน 2 คน 2) กลุ่มผู้นำชุมชน ที่มีประสบการณ์เป็นผู้นำชุมชนและอาศัยอยู่ในชุมชน ระยะเวลาไม่น้อยกว่า 10 ปี จำนวน 3 คน 3) กลุ่มผู้อยู่อาศัยในชุมชน ที่มีส่วนร่วมกับกิจกรรมชุมชนและอาศัยอยู่ในชุมชน ระยะเวลาไม่น้อยกว่า 10 ปี จำนวน 3 คน รวมทั้งหมด 8 คน โดยใช้แบบสัมภาษณ์ชนิดโครงสร้าง ซึ่งผ่านการตรวจสอบคุณภาพแล้วจึงนำไปเก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก ผลการวิจัยพบว่า การหามรดกทางวัฒนธรรมโดยใช้แนวคิดการออกแบบเชิงบวก มี 3 องค์ประกอบหลัก ดังนี้ 1) ด้านอารมณ์เชิงบวกที่มีต่อมรดกทางวัฒนธรรม หมวดอารมณ์ที่ได้คะแนนที่ได้มากที่สุดได้แก่ (1) หมวดอารมณ์พอใจ (2) หมวดอารมณ์ความรัก (3) หมวดอารมณ์ความสนใจ 2) ด้านเป้าหมายของมนุษย์ เป้าหมายที่ได้คะแนนมากที่สุด ได้แก่ (1) ความเป็นเอกลักษณ์ (2) ความเชี่ยวชาญ (3) ความเข้าใจ 3) ด้านความแข็งแกร่งในบทบาท บทบาทที่ได้คะแนนมากที่สุด ได้แก่ (1) ความสามารถด้านจิตวิญญาณ (2) ความรักการเรียนรู้ (3) การยอมรับในความงามและความเป็นเลิศ และงานด้านสร้างสรรค์ และเมื่อนำผลทั้ง 3 ด้าน มาคิดในสัดส่วนที่เท่ากันรวมเป็น 100% ทำให้ได้มรดกทางวัฒนธรรมที่ได้คะแนนตามแนวคิดการออกแบบเชิงบวกมากที่สุด ดังนี้ 1) ป้อมพระสุเมรุและสวนสันติชัยปราการ 2) มูลนิธิดุริยประณีต 3) พิพิธบางลำพู 4) วิธีการทำพานเงิน 5) วิธีการปักชุดโขน 6) มัสยิดจักรพงษ์ 7) ต้นลำพู 8) การทำข้าวต้มน้ำวุ้น 9) วัดบวรนิเวศวิหาร 10) การตีทองคำเปลว จากนั้นจึงจะนำมรดกวัฒนธรรมที่ได้คะแนนตามแนวคิดการออกแบบเชิงบวกมากที่สุดมาใช้ในการออกแบบภาพประกอบเพื่อส่งเสริมคุณค่าชุมชนต่อไป