อนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี : มรดกทางการเมืองของคณะราษฎร ?

ผู้แต่ง

  • กฤษณา หงษ์อุเทน คณะจิตรกรรม ประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร

คำสำคัญ:

อนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี, อนุสาวรีย์ไทย, อนุสาวรีย์และการเมืองไทย, คณะราษฎร

บทคัดย่อ

          “อนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี : มรดกทางการเมืองของคณะราษฎร ?” เป็นบทความวิเคราะห์และวิจารณ์ “อนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี” ตามหลักการทางประวัติศาสตร์ศิลปะ ซึ่งต้องนำเหตุปัจจัยทุกประการที่เกี่ยวข้องกับผลงานศิลปะชิ้นนั้น ๆ มาพิจารณาประกอบเพื่อให้ผู้อ่านได้เข้าใจวิธีการนำเสนออันโดดเด่นและชาญฉลาดของศิลปิน ซึ่งจะนำไปสู่ความเข้าใจผลงานศิลปะอย่างลึกซึ้ง รวมทั้งการประจักษ์แจ้งในคุณค่า ความงาม และความซาบซึ้งใจในผลงานศิลปะชิ้นนั้นด้วย สำหรับบทปริทัศน์ ได้ยกประเด็นปัญหาสำคัญบางประการจากหนังสือ “การเมืองในอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี” ของ สายพิน แก้วงามประเสริฐ มาเป็นกรณีศึกษาเพื่อวินิจฉัยเปรียบเทียบและอธิบายความให้กระจ่างแจ้ง และเพื่อแสดงให้เห็นว่า ในกรณีของการวิเคราะห์และวิจารณ์ประเด็นปัญหาเกี่ยวกับ “ศิลปะกับการเมือง” นักประวัติศาสตร์จำเป็นต้องศึกษาค้นคว้าและหาความรู้เพิ่มเติมด้านศิลปะให้ดีเสียก่อน เพื่อจะสามารถทำความเข้าใจและวินิจฉัยตีความผลงานศิลปะได้อย่างถูกต้อง เพราะการวิจัยที่ก้าวข้ามสาขาวิชาที่ตนเองไม่ได้มีความรู้หรือความเชี่ยวชาญย่อมนำไปสู่ความเห็นที่ผิดพลาด การตีความที่คลาดเคลื่อน และการสร้างความเข้าใจที่ไม่ถูกต้องให้เกิดขึ้นกับประวัติศาสตร์ของประเทศ

เอกสารอ้างอิง

Gold Traders Association : สมาคมค้าทองคำ. “อิสริยยศทองคำ เกียรติยศแห่งบรรดาศักดิ์.” https://www.goldtraders.or.th/อิสริยยศทองคำ เกียรติยศแห่งบรรดาศักดิ์.

Luther, Martin. Die Bibel. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1978.

MOREmove Online. “เล่าเรื่องเมืองโคราช VOL.9/ ย่าโมเรืองไกล สุรนารีลือนาม.”

http://moremove.com/mmV5/?p=15725/เล่าเรื่องเมืองโคราชVOL.9/ย่าโมเรืองไกลสุรนารีลือนาม/.

คณะมหรสพต่าง ๆ เตรียมไปนครราชสีมาเพื่อเข้าแสดงในงานฌาปนกิจศพทหาร. 2476. ประชาชาติ 3 (11 พฤศจิกายน): 1.

งานที่โคราช. 2476. ประชาชาติ 3 (20 พฤศจิกายน): 5.

จังหวัดนครราชสีมา. ที่ระลึกสร้างฐานแท่นอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารีใหม่ พ.ศ. ๒๕๑๐. นครราชสีมา : รวมจิตรราชสีมาจำกัด, 2510.

เจ้าพระยาทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค). พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 3. เล่ม 1. กรุงเทพฯ : องค์การค้าของคุรุสภา, 2504.

เจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี). อานามสยามยุทธ ว่าด้วยการสงครามระหว่างไทยกับลาว เขมร และญวน. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : โฆษิต, 2550.

เตรียมการทำศพทหารโคราชคณะรัฐบาลจะไปเผาศพ. 2476. ประชาชาติ 3 (6 พฤศจิกายน): 2.

นิคม จารุมณี. “กบฏบวรเดช.” วิทยานิพนธ์ระดับปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2519.

นิพนธ์ ขำวิไล (บรรณาธิการ). อาจารย์ศิลป์กับลูกศิษย์. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : อมรินทร์, 2542.

พูดเสียดสีชาวโคราชจะถูกลงโทษ. 2476 ประชาชาติ 3 (6 พฤศจิกายน): 2.

สนั่น ศิลากรณ์. “การปั้นภาพอนุสาวรีย์พระยาพิชัยดาบหัก.” ใน สูจิบัตร “รากเหง้า” มหาวิทยาลัยศิลปากร, 114-117. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศิลปากรจัดพิมพ์, 2536.

สนั่น ศิลากรณ์. “อนุสาวรีย์.” ใน สูจิบัตร “รากเหง้า” มหาวิทยาลัยศิลปากร, 111-113. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศิลปากรจัดพิมพ์, 2536.

สมชาย นิลอาธิ. “พระเทวาภินิมมิต จิตรกรเอกชาวอิสานในราชสำนักจักรีวงศ์.” เมืองโบราณ ปีที่ 13, ฉบับที่ 1 (มกราคม-มีนาคม 2530): 43-49.

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ. สาส์นสมเด็จ. เล่ม 4. กรุงเทพฯ : องค์การค้าของคุรุสภา, 2505.

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ. สาส์นสมเด็จ. เล่ม 5. กรุงเทพฯ : องค์การค้าของคุรุสภา, 2505.

สายพิน แก้วงามประเสริฐ. การเมืองในอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี. กรุงเทพฯ : มติชน, 2538.

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดระนอง. “พระแสงราชศัตรา ประจำจังหวัดระนอง.” https://www.m-culture.go.th/ranong/ewt_news.php?nid=496&filename=index.

หม่อมเจ้าพูนพิศมัย ดิศกุล, สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น ประวัติศาสตร์เปลี่ยนแปลงการปกครอง ๒๔๗๕. กรุงเทพฯ : มติชน, 2546.

หม่อมเจ้าหญิงดวงจิตร จิตรพงศ์. “สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ กับ ศิลป์ พีระศรี.” ศิลปวัฒนธรรม ปีที่ 13, ฉบับที่ 11 (กันยายน 2535): 116-118.

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารกรมศิลปากร กระทรวงศึกษาธิการ ศธ. 0701.41/2 เรื่องการสร้างอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี (พ.ศ. 2477).

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารกรมศิลปากร กระทรวงศึกษาธิการ ศธ. 0701.42/13 เรื่องการสร้างอนุสาวรีย์ (พ.ศ. 2488-2505).

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารสำนักนายกรัฐมนตรี (2) สร. 0201.10/31 เรื่องปลุกใจให้ราษฎร์รักชาติ หรือ เรื่องการอบรมให้รู้สึกในเรื่องชาตินิยม (6 มิ.ย. 2478-25 ต.ค. 2495).

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารสำนักนายกรัฐมนตรี (3) สร.0201.57/6 เรื่องสร้างอนุสาวรีย์เพื่อจารึก

นามบุคคลและกรรมการที่ทำประโยชน์แก่ชาติอย่างยิ่งใหญ่ (8-20 สิงหาคม พ.ศ. 2485).

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารสำนักนายกรัฐมนตรี สร. 0201. 26/5 เรื่องปลงศพทหารและทำขวัญเมืองนครราชสีมาเนื่องแต่การกบฏ (พ.ศ. 2476).

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2022-08-31

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความปริทัศน์ | Review Article